بررسی اثر روش های مختلف خاکورزی و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد کمی گیاه تریتیکاله پس از برداشت برنج در شالیزار (طی یک سال زراعی)

یکی از روش های بهینه مدیریت آب و خاک در کشاورزی، اجرای شیوه های جدید کشت و کار بر پایه یافته های تحقیقاتی می باشد. در نتیجه تعیین بهترین روش خاکورزی و میزان مورد نیاز کود نیتروژن در افزایش عملکرد علوفه تریتیکاله از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. لذا، به منظور بررسی اثر روش های مختلف خاکورزی و سطوح متفاوت کود نیتروژن بر عملکرد علوفه تریتیکاله رقم پاژ به صورت کشت دوم بعد از برداشت برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به مدت یک سال در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت پس از برداشت برنج اجرا شد. در این آزمایش سه روش خاکورزی شامل ۱- خاکورزی متداول (شخم برگردان داردر عمق حدود ۳۰-۲۵ سانتیمتر + دوبار دیسک) ۲- کم خاکورزی (یک بار استفاده از روتیواتور تراکتوری در عمق حدود ۱۵-۱۰ سانتیمتر ۳- بدون خاکورزی (کاشت در شیار ایجاد شده با استفاده از شیار باز کن داسی شکل) به عنوان کرتهای اصلی و پنج مقدار کود نیتروژن خالص به میزان صفر، ۹۲،۴۶،۱۳۸ و ۱۸۴ کیلوگرم در هکتار از منبع اوره به عنوان کرتهای فرعی منظور شدند. در این آزمایش، بررسی های متفاوتی از درصد رطوبت وزنی خاک سطحی، آنالیز خاک، اثر نهرهای (زهکش های) سطحی حفر شده جهت خروج زه آب اضافی در داخل مزرعه و عملکرد علوفه تر و خشک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که نوع خاکورزی و میزان نیتروژن بر عملکرد علوفه معنی دار بود. به دلیل بیشتر بودن تعداد پنجه، ارتفاع بوته و تعداد بوته در واحد سطح، از عملکرد علوفه تر و خشک به ترتیب با میانگین ۳۲۷۲۴۰ و ۹۰۴۲ کیلوگرم در هکتار بیشتری برخوردار بود. بین مقادیر نیتروژن، مصرف ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دلیل دارا بودن بیشترین تعداد پنجه و وزن تک بوته، عملکرد علوفه تر و خشک بیشتری را به خود اختصاص دادند. همچنین تیمار خاکورزی متداول بدلیل افزودن ماده آلی به خاک و کم خاکورزی به ترتیب بهترین عملکرد را در محصول نشان دادند با توجه به نتایج، تیمار مصرف ۱۳۸ کیلوگرم نیتروژن به دلیل افزایش عملکرد علوفه و کاهش مصرف کود برای کشت تریتیکاله در اراضی شالیزاری استان گیلان و تیمار خاکورزی متداول به عنوان بهترین روش خاکورزی، قابل توصیه می باشند.

کلیدواژه ها:

تریتیکاله ، خاک ورزی ، شالیزار ، عملکرد علوفه ، نیتروژن