ارزیابی حساسیت رخداد زمین لغزش با استفاده از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان

زمین لغزش یکی از بلایای طبیعی پیش روی انسان است که باتوجه به این که نسبت به سایر بلایای طبیعی مدیریت پذیرتر هستند، شناخت این بلایا در راستای جلوگیری از خسارات ناشی از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو، تحقیق حاضر به منظور تعیین مهم ترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزش، ارزیابی حساسیت و خطر زمین لغزش در حوزه آبخیز چسب در استان زنجان انجام گرفت. برای انجام این مطالعه ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای و بازدید صحرایی اقدام به شناخت و جمع آوری عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش شد. سپس لایه های اطلاعاتی شامل شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، زمین شناسی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، فاصله از گسل، شاخص توان رودخانه (SPI)، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI)، شاخص طول شیب (LS)، شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI)، شاخص ناهمواری توپوگرافی، شاخص انحنای دامنه، کاربری اراضی، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) و بارش در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. طی بررسی های میدانی و ارزیابی مطالعات قبلی پیرامون زمین لغزش، در مجموع ۸۱ مورد زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. جهت مدل سازی خطر زمین لغزش از ۷۰ درصد نقاط لغزشی برای آموزش مدل و ۳۰ درصد به منظور اعتبارسنجی مدل استفاده شد. در ادامه، به کمک مدل ماشین بردار پشتیبان (SVM) نقشه حساسیت وقوع زمین لغزش تهیه شد. نتایج نشان داد ۶۳/۳۰ درصد مساحت حوزه آبخیز در کلاس حساسیت خیلی کم، ۸۲/۱۷ درصد در کلاس حساسیت کم، ۴۳/۱۵ درصد در کلاس حساسیت متوسط، ۳۳/۱۷ درصد در کلاس حساسیت زیاد و ۵/۱۸ درصد از سطح منطقه در کلاس حساسیت خیلی زیاد قرار گرفته است. کارایی مدل ماشین بردار پشتیبان نیز با استفاده از منحنی ROC مورد ارزیابی قرار گرفت که میزان مساحت سطح زیر منحنی (AUC) در مرحله اعتبارسنجی ۸۷۴/۰ به دست آمد. این مقدار سطح زیر منحنی حاکی از قابلیت خیلی خوب مدل در پهنه بندی و تعیین مناطق مستعد خطر زمین لغزش در حوزه آبخیز چسب است. نتایج این مطالعه به پیشرفت دانش در مورد زمین لغزش کمک می کند و دیدگاه های ارزشمندی را برای تلاش ها در جهت کاهش خطر بالایا در حوزه آبخیز چسب ارائه می دهد. نقشه حساسیت به دست آمده می تواند مدیران، تصمیم گیران و مسئولان را در اجرای اقدامات مناسب و اطمینان از ایمنی جمعیت و زیرساخت های منطقه راهنمایی کند.

کلیدواژه ها:

حساسیت زمین لغزش ، حوزه آبخیز چسب ، ریسک زمین لغزش ، مدلسازی