هخامنشی گرایی در سیاست گذاری های فرهنگی حکومت محمدرضاشاه پهلوی

بررسی دوران ۳۷ ساله حکومت محمدرضا شاه پهلوی نشان می دهد که در میان ابعاد اندیشه باستان گرایی این حکومت، توجه، علاقه و دل بستگی به فرهنگ و تمدن هخامنشی از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده است. این موضوع که از آن می توان به پدیده هخامنشی گرایی یاد کرد، بسیاری از سیاست­ها و راهبردهای پهلوی دوم را تحت تاثیر قرار داد. مقاله حاضر با بهره­گیری از روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سوال است که محمدرضا شاه پهلوی در سیاست گذاری های فرهنگی خود چه رویکردی به تاریخ و تمدن هخامنشی داشته است؟ یافته­های این بررسی نشان می دهد محمدرضا شاه و کارگزاران فرهنگی اش سهم بسیار مهمی از سیاست­ها و برنامه­های فرهنگی حکومت پهلوی دوم را به احیا و ترویج فرهنگ و تمدن هخامنشی در عرصه داخلی و خارجی اختصاص داده بودند. مهم­ترین تجلیات هخامنشی­گرایی فرهنگی، در عرصه­هایی همچون هنر نمایش، موسیقی؛ ساخت و طراحی آثار و نمادهای هخامنشی؛ نام گذاری هخامنشی بر روی مکان­ها، رویدادها و سال ها؛ برگزاری نمایشگاه­ها، کنگره­ها، مسابقات و جشن ها به مناسبت بزرگداشت و یادبود هخامنشیان؛ تالیف، ترجمه و چاپ کتاب و مقاله در مورد هخامنشیان و ابداع تقویم شاهنشاهی با مبدا هخامنشی بروز و ظهور کرد. باید گفت برجسته کردن تمدن هخامنشی از سوی محمدرضا شاه و توجه و علاقه خاص وی از میان سلسله های باستانی ایران به هخامنشیان، به دلیل کارکرد پویا و بالنده میراث خوش نام و موردتمجید این حکومت در عرصه فرهنگی، دینی، سیاسی، هنری و... جهان معاصر بود که حکومت پهلوی با تبلیغ و ترویج آنها می توانست برای ارتقای جایگاه ایران و سلطنت خود در عرصه داخلی و مناسبات جهانی استفاده کند.

کلیدواژه ها:

هخامنشیان ، محمدرضا شاه پهلوی ، فرهنگی ، کوروش ، باستان گرایی