تربیت از دیدگاه نهج البلاغه

در گلستان بالغت علوی، تربیت چون نهر جاری حکمت است که روح تشنه انسان را سیراب می کند. نهج البلاغه، این گنجینه بی همتای معرفت، تربیت را نه تنها دانش، بلکه هنری ظریف می داند که روح را صیقل می دهد و جان را جال می بخشد. امیرالمومنین علی(ع)، با قلم زرین خویش، تربیت را چون کیمیایی ترسیم می کند که مس وجود آدمی را به طالی ناب انسانیت بدل می سازد. در این نگاه ژرف، تربیت آمیزه ای شگفت از عقل و ایمان، تقوا و عمل، و روح و جسم است. در مکتب علوی، مربی چون نقاشی چیره دست، بر بوم وجود انسان نقش می زند. رنگ هایش از پالت حکمت برگرفته، قلم مویش از الیاف محبت بافته، و طرحش بر اساس فطرت الهی کشیده شده است. اینجاست که انسان، تصویری می شود از آنچه خداوند اراده کرده است. موعظه در این منظومه تربیتی، چون نسیم بهاری است که شکوفه های فطرت را می شکوفاند. عبرت، آینه ای است که در آن، راه آینده را در پرتو گذشته می توان دید. و بصیرت، چراغی است فروزان که ظلمات جهل و غفلت را می زداید و راه را برای سالک حق روشن می سازد. در این اقیانوس معرفت، هر موج سخن، ساحلی از حکمت را نوازش می کند و هر قطره اندرز، صدفی از معرفت می آفریند. تربیت علوی، سفری است از خویشتن به سوی خدا، از ظاهر به باطن، و از صورت به معنا. آری، در نهج البلاغه، تربیت معجزه ای است که انسان را از خاک به افالک می برد. این است رمز جاودانگی کالم امام همام، که هر سخنش دری است گشوده به سوی ملکوت، و هر اشاره اش چراغی است فرا راه سالکان طریق حقیقت. در این مکتب واال، تربیت نه تنها علم آموختن، که هنر انسان شدن است؛ هنری که در پرتو آن، آدمی به حقیقت خویش دست می یابد و آینه ای می شود برای تجلی صفات الهی. این است جوهره تربیت در نگاه نافذ علی(ع)، که انسان را به اوج قله های کمال می رساند و او را شایسته مقام خلیفهاللهی می گرداند.

کلیدواژه ها:

نهج البلاغه ، تربیت ، آموزه های اسالم ، آموزش