بررسی اصول گرایس در قرآن: گفتگوی موسی (ع) و فرعون

قرآن به عنوان کتاب مقدس اسلامی، شامل انواع گفتگوهای افراد در موقعیت­های متفاوت است. بنابراین می­تواند همانند متون گفتگو محور، به لحاظ زبان­شناسی موردبررسی قرار گیرد. در این راستا پژوهش پیش­رو به بررسی گفتگوهای موسی(ع) و فرعون در قرآن می­پردازد. ازآنجاکه مدل نظری گرایس که به عنوان مدلی مناسب برای بررسی گفتگوها و تعاملات افراد به شمار می­رود، چارچوب نظری پژوهش حاضر است. این مدل مشهور به «اصل همیاری گرایس» است که شامل چهار اصل کمیت، کیفیت، ربط و شیوه برای داشتن ارتباط ایده­آل است هرچند به خاطر برخی از دلایل، این اصول مورد خلل قرار می­گیرند. پژوهش پیش رو در پی پاسخ به دو سوال اساسی است: آیا اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون در قرآن قابل مشاهده است؟ کاربرد و عدم کاربرد اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون چگونه است؟ به این منظور تمامی آیه­های گفتگویی موسی(ع) و فرعون در قرآن، داده­های پژوهش حاضر هستند که پس از بازسازی داستان، بر اساس اصول همکاری تحلیل شده­اند و کاربرد و نقش این اصول بیان شده است. ازاین رو روش اتخاذی پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که بررسی این گفتگوهای قرآنی نیز (همچون دیگر متن­های گفتگویی) نشان از کاربرد و عدم کاربرد این اصول (نقض اصول گرایس) دارند. برخی از آیات شامل کاربرد چند اصل به طور همزمان هستند.

کلیدواژه ها:

گفتگوهای قرآنی ، موسی(ع) و فرعون ، اصول گرایس ، نقض اصول گرایس ، تحلیل گفتمان