جستاری بر سیر تحول سازمان فضایی شهر تاریخی شوشتر پیش از دوره اسلامی

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 75

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MANZAR-17-70_005

تاریخ نمایه سازی: 19 فروردین 1404

چکیده مقاله:

شهر تاریخی شوشتر، به عنوان حاکم نشین دشت خوزستان تا دوره قاجار، تحت تاثیر آب و موقعیت قرارگیری نسبت به رودخانه شکل گرفته و استقرار هسته شهر متاثر از این دو بوده است. این پژوهش با روش تاریخی- تفسیری، اثرگذاری عنصر طبیعی آب و رودخانه، عناصر انسان ساخت شهری، فعالیت های انسانی مانند کشاورزی و فعالیت های مرتبط با آب را در پیوند با تاریخ  بر سازمان فضایی این شهر بررسی می کند. هدف پژوهش، بازنمایی عوامل و مولفه های سازنده سازمان فضایی شهر پیش از دوره اسلامی است تا انتظام درونی این شهر را بازنمایی کند. روش پژوهش، شامل مطالعه اسناد، مدارک و مستندات تاریخی، با جست وجو در حوادث، اتفاقات و شرایط اثرگذار در پیدایش شوشتر تاریخی و با روایت و تفسیر تاریخ، سازمان فضایی دوره تاریخی پیش از اسلام این شهر بررسی می شود. سپس، به شیوه مصاحبه با صاحب نظران این حوزه، یافته ها و مشاهدات میدانی، راست آزمایی می شود. جمع بندی پژوهش نشان می دهد، آب، به عنوان عنصر تاثیرگذار در سازمان فضایی این شهر، سبب رونق آن شده است. نتایج، نشان از تناقضات  بین یافته های باستان شناسی، اسناد و کتب تاریخی دارد. لذا، با یافتن این تناقضات، تصویر درست تری از سازمان فضایی این شهر در دوره پیش از اسلام ایجاد شد. در نهایت، اصلی ترین عامل ایجاد سکونت در دشت میا ناب، وجود عنصرطبیعی آب و رودخانه کارون بوده است و مکان یابی هسته شهر شوشتر در نقطه ای استراتژیک و متناسب با بستر طبیعی و عنصر آب، نقطه آغازین شکل گیری سازمان فضایی این شهر بوده است. ارزش های مذهبی، اقتصاد، سیاست، نیازها و فعالیت های زیستی تحت تاثیر بستر طبیعی تکوین یافته اند.

نویسندگان

آرزو افشارباقری

دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

علی عمرانی پور

دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران و دانشگاه کاشان، ایران.

محسن وفامهر

استاد، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بطوطه، محمد بن عبدالله. (۱۳۷۶). سفرنامه ابن بطوطه (ترجمه ...
  • افشارباقری، آرزو. (۱۳۸۷). بازگشت خویشتن، پیشنهاد الگوی مسکن در بافت ...
  • امام شوشتری، محمدعلی. (۱۳۳۱). تاریخ جغرافیایی خوزستان. موسسه مطبوعاتی امیرکبیر ...
  • ایرانشهر. (۱۳۴۲). نشریه شماره ۲۲ کمیسیون یونسکو در ایران. دانشگاه ...
  • بلاذری، احمدبن یحیی. (۱۳۴۶). فتوح البلدان، بخش مربوط به ایران ...
  • بشاش کنزق، رسول. (۱۳۹۲). پیدایی کاسه های سفالی سحرآمیز یا ...
  • پیگولوسکایا، نینا ویکتورونا. (۱۳۷۷). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ...
  • حبیب، فرح. (۱۳۸۵). کندوکاوی در معنای شکل شهر. هنرهای زیبا. ...
  • حسینی مرعشی شوشتری، علاء الملک. (۱۳۵۲). فردوس در تاریخ شوشتر ...
  • دریایی، تورج. (۱۳۸۷). شاهنشاهی ساسانی. انتشارات ققنوس ...
  • دریایی، تورج و رضاخانی، خداداد. (۱۴۰۲). از جیحون تا فرات ...
  • دینوری، ابوحنیفه. (۱۳۸۳). اخبارالطوال (ترجمه محمود مهدوی دامغانی). نشر نی ...
  • راپاپورت، اموس. (۱۳۹۲). معنی محیط ساخته شده (ترجمه فرح حبیب). ...
  • راولینسون، سر هنری. (۱۳۶۲). سفرنامه راولینسون (ترجمه اسکندر امان اللهی ...
  • رحیمیه، فرنگیس و ربوبی، مصطفی. (۱۳۵۳). شناخت شهر و مسکن ...
  • رهبر، مهدی. (۱۳۷۶). کاوش باستانشناسی در گلالک شوشتر. گردهمایی باستانشناسی ...
  • رهبر، مهدی. (۱۳۸۳). کاوش های آموزشی باستان شناسی در دستوا ...
  • رهبر، مهدی. (۱۳۸۷). فصل اول پیگردی و خواناسازی قلعه سلاسل. ...
  • شرف الدین، محمدمهدی. (۱۴۰۲). تاریخ شوشتر (به روایت شیخ محمدمهدی ...
  • شوشتری، میرعبداللطیف خان. (۱۳۶۳). تحفه العالم و ذیل التحفه (سفرنامه ...
  • شوشتری، قاضی سیدنورالله. (۱۳۹۳). مجالس المومنین. بنیاد پژوهش های اسلامی ...
  • طبری، محمدبن جریر. (۱۳۷۵). تاریخ طبری (ترجمه ابوالقاسم پاینده). جلد ...
  • عنایت الله، رضا؛ کورس، غلامرضا؛ امام شوشتری، محمدعلی و انتظامی، ...
  • فرشاد، مهدی. (۱۳۶۲). تاریخ مهندسی در ایران. انتشارات گویش ...
  • کرزن، جورج ناتانیل. (۱۳۸۸). ایران و قضیه ایران (ترجمه غلامعلی ...
  • کریمیان، حسن. (۱۳۸۶). هویت کالبدی و بصری شهرهای ساسانیان. مجموعه ...
  • لطفی، مینا. (۱۳۹۲). نقش آبرسانی در شکل گیری ساختار کالبدی ...
  • محمدبن عبدالله، ابن بطوطه. (۱۳۷۶). سفرنامه ابن بطوطه (ترجمه محمدعلی ...
  • محدثی گیلوایی، حسن و سمندی زاده شوشتری، زهرا. (۱۳۹۹). پیوند ...
  • مقدم، عباس. (۱۳۸۴): بررسی های باستان شناختی میاناب شوشتر. سازمان ...
  • میرفتاح، سید علی اصغر. (۱۳۵۵). قلعه سلاسل (شهر شوشتر). نشریه ...
  • مهندسین مشاور معمار و شهرساز. (۱۳۸۸). طرح حفاظت جامع بافت ...
  • مینورسکی، ولادیمیر. (۱۳۵۴). سفرنامه ابودلف در ایران (ترجمه ابوالفضل طباطبائی). ...
  • نعیما، غلامحسین. (۱۳۶۸). احیای مراکز خدماتی و بازار محله قلعه ...
  • نعیما، غلامرضا. (۱۳۶۸). دزفول شهر آجر. سازمان میراث فرهنگی کشور ...
  • نیرومند، محمدباقر. (۱۳۸۴). یادی از شوشتر. انجمن آثار و مفاخر ...
  • Abarghouei Fard, H., & Mansouri, S, A. (۲۰۲۱). Reviewing the ...
  • Mansouri, S.A., & Dizani, E. (۲۰۱۶). Evolution of the Spatial ...
  • Mansouri, S.A. (۲۰۰۷). The Spatial Organization of Iranian City in ...
  • Nattagh, M., & Hosseinzadeh, M. (۲۰۲۳). An lnvestigation of Developments ...
  • Zekavat, K. (۲۰۱۱). Spatial Organization in Urban Design. Soffeh, ۲۱(۳), ...
  • نمایش کامل مراجع