چالشها و فرصت های هوشمندسازی در بازآفرینی بافتهای فرسوده و تاریخی: از نظریه تا اجرا

هوشمندسازی در فرآیند بازآفرینی بافتهای فرسوده و تاریخی، به عنوان یک رهیافت نوین در برنامه ریزی شهری، موجب تغییرات اساسی در شیوههای تحلیل، مداخله و مدیریت این فضاها شده است. برخلاف روشهای سنتی که عمدتا مبتنی بر رویکردهای کالبدی و مهندسی بودند، امروزه فناوریهای دادهمحور، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، امکان شناسایی الگوهای فرسودگی، ارزیابی دینامیکهای اجتماعی و بهینه سازی فرآیندهای اجرایی را فراهم کرده اند. در این میان، پیچیدگیهای نهادی، ملاحظات اجتماعی و محدودیتهای زیرساختی، چالشهای متعددی را در مسیر اجرای راهبردهای هوشمند ایجاد کرده اند که بررسی و تحلیل آنها ضروری است. هدف این پژوهش، بررسی چالشها و فرصتهای هوشمندسازی در بازآفرینی بافتهای فرسوده و تاریخی با تاکید بر ابعاد کالبدی، نهادی و اجتماعی است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانهای و مرور نظام مند منابع علمی، به تحلیل مدلهای هوشمندسازی در بازآفرینی شهری پرداخته و ابعاد مختلف آن را مورد واکاوی قرار داده است. دادههای پژوهش شامل مطالعات موردی بین المللی و تحلیلهای نظری مرتبط با موضوع است که از طریق بررسی اسناد، مقالات علمی و گزارشهای شهری گردآوری شده اند. یافتههای پژوهش نشان می دهد که موفقیت فرآیند هوشمندسازی در این حوزه، مستلزم یکپارچهسازی زیرساختهای دادهای، انسجام نهادی و طراحی مدلهای مشارکتی است. تحلیل چالشهای اجرایی نشان میدهد که در بسیاری از موارد، عدم تطابق میان استانداردهای فناوری، مقاومتهای اجتماعی در پذیرش تغییرات و ملاحظات اقتصادی، مانع از تحقق کامل ظرفیتهای هوشمندسازی در بافتهای تاریخی شده است. عالوه بر این، ورود فناوریهای دیجیتال به این بافتها، در صورت عدم برنامه ریزی دقیق، می تواند به تخریب ارزشهای فرهنگی و ایجاد نابرابریهای اجتماعی منجر شود. در نتیجه، بهره گیری از فناوریهای هوشمند در بازآفرینی شهری، نیازمند یک رهیافت تلفیقی است که بتواند میان مقتضیات کالبدی، اجتماعی و مدیریتی تعادل برقرار کند. بدون چنین رویکردی، هوشمندسازی نهتنها منجر به بهبود کیفیت زندگی در این مناطق نخواهد شد، بلکه میتواند مسائل جدیدی در زمینه مدیریت شهری و پایداری فرهنگی ایجاد کند.

کلیدواژه ها:

بازآفرینی شهری ، بافت تاریخی ، شهر هوشمند ، فناوریهای داده محور