بررسی پتانسیل دفع فاضلاب و پساب در زراعت چغندرقند با هدف تامین عناصر اصلی در منطقه کرج

با توجه به توسعه طرحهای تصفیه فاضلاب درکشور، پخش پساب حاصله در اراضی کشاورزی با رعایت استانداردهای فنی وبهداشتی ضمن اینکه یکی از بهترین روشهای دفع پساب بشمار می آید، بعنوان تامین کننده قسمتی از نیاز غذایی گیاه وهمچنین بعنوان یکی از راهکارهای مقابله با بحران آب و خشکسالی محسوب میشود. بعبارتی استفاده از فاضلاب در کشاورزی از دو منظر کنترل آلودگیهای آن و منبع غذایی آن برای گیاه حائز اهمیت است. وجود نیتروژن و فسفر در فاضلاب و پساب ، به حذف یا کاهش کودهای تجارتی مورد نیاز محصولات کشاورزی کمک میکند. بنابراین استفاده مجدد از فاضلاب در نواحی خشکو نیمه خشک، با توجه به کمبود منابع آب شیرین، وجود مقدار قابل توجهی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان در فاضلابها، قیمت بالای کودهای شیمیایی و از طرف دیگر هزینه زیاد تصفیه پیشرفته مورد نیاز برای کاربردها ی غیر کشاورزی، اهمیت برنامهریزیفاضلابها را در منابع آب کشور از اهمیت ویژهای برخوردار ساختهاست. البته علاوه بر مزایای فوق در استفاده از فاضلاب برایآبیاری (بعنوان یک روش دفع پساب)، لحاظ استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی باید مد نظر گیرد. در این پژوهش پتانسیل دفع پساب در آبیاری چغندرقند با هدف تامین عناصر غذایی اصلی مورد نیاز گیاه شامل نیتروژنNفسفرP و پتاسیمK برای منطقه کرج مورد بررسی قرار گرفته است. پس از مشخص شدن کیفیت فاضلاب و پساب و تعیین خصوصیات خاک های پذیرنده، تبخیر – تعرق و نیاز آبیاری گیاه چغندرقند مشخص شد. در راستای تولید پایدار چغندرقند نیتروژن، پتاسیم و فسف ر مورد نیاز برای حصول پتانسیل عملکرد در هر یک از خاکها مشخص و با فرض اینکه فقط از فاضلاب خام یا پساب برای تامیننیاز کودی استفاده شود حجم فاضلاب یا پساب مورد نیاز برای تامین ازت، فسفر و پتاسیم هر یک از خاکها محاسبه شد. بر اساس نیاز آبیاری گیاه و حجم فاضلاب یا پساب مورد نیاز برای تامین عناصر غذایی، نیاز مزرعه به اختلاط آب چاه با فاضلاب یا پساب و نیاز مزرعه به مصرف کودهای شیمیایی برای تامین کمبود عناصر غذاییN-P-Kبرای حصول پتانسیل عملکرد در سناریوهای مختلف مشخص شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از پساب برای آبیاری چغندرقند با هدف حداکثر دفع پساب و تامین نیاز عناصر غذاییN-P-K مورد نیاز گیاه، میتوان در هر هکتار 8616 متر مکعب پساب دفعکرد. در این صورت نیاز به کوددهی تکمیلی هر سه عنصر خواهد بود. در صورت استفاده از فاضلاب خام بهترتیب دفع 5548 و 5945 مترمکعب در هکتار برای خاکهایامکانپذیر خواهد بود. در این صورت نیاز به کوددهی تکمیلی برای عناصرK و Pخواهدبود . در این حالت برای تامین نیاز خالص آبیاری گیاه در فصل رشد در دو خاک به ترتیب 3070 و 2670 متر مکعب در هکتار از آب چاه مزرعه یا هرمنبع متعارف دیگر نیاز خواهد بود

کلیدواژه ها:

کشاورزی پایدار ، تغذیه گیاه ، بحران آب ، نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم