پیشینه شناسی پیوندهای تشیع و شعر پارسی در سده چهارم تا ششم

در بررسی اوضاع مذهبی سده چهارم تا ششم ایران، روزگار شهریاران خاندان سامان و دودمان بویه در آغاز سده چهارم، عصر آزادی اندیشه ها در ایران (با ویژگی بی آزاری و نوازش آیین ها) است؛ اما با گذشت روزها و قدرت گرفتن ترکان غزنوی و سلجوقی، سخن سرایان شیعی گوشه گزین و خوار شدند. در بررسی این سه سده به نام های پرارزشی در تاریخ ادبیات برمی خوریم که دوستداران آل زهرا و نخستین و بزرگ ترین پاس دارنده باورهای تشیع بوده اند و با آنکه در درازنای زندگانی به تاوان مهر حیدر، جای و جاه شان ناشناخته و نادیده ماند، سرافرازی پناهندگی به ریسمان استوار احمدی را در کارنامه مینوی خویش دارند و از نامورترین چهره های ادبی این سرزمین به شمار می روند. در این نوشتار همراه با بررسی پیوستگی های تشیع و ادب فارسی و بازشناسی نمایندگان شایان نگرش تشیع در شعر فارسی این سه سده، گرایش های شیعیانه چند سراینده بانام و نشان گذار (رودکی، کسائی، ناصرخسرو، فردوسی، خاقانی و انوری) بررسی می شود. بودن شماری از چامه گویان نامور ایران همچون رودکی، کسائی، فردوسی، ناصرخسرو و ... که از دید فنی و هنری پیشوا و پیش نشین سرودگویان زبان و ادب پارسی و از یاوران اهل بیت پاک و دوستدار اهل عبا بوده اند و در زمانه سختگیری بر شیعیان، با دلیری و بی باکی کم مانند مهربانی خود را به آل یاسین آشکار کرده اند، پرده ای از پیروزی معنوی مذهب تشیع را در آن روزگاران نمایان می کند.

کلیدواژه ها:

تشیع ، ادب پارسی ، شیعه امامیه ، شعر فارسی در قرن چهارم ، شعر فارسی در قرن پنجم ، شعر فارسی در قرن ششم