بررسی معنایی و ریشه ای ۲۰ واژه علمی در کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی (۴۴۰-۳۶۲ ه). از علمای بزرگ و از ریاضیدانان و منجمان شرق است. تالیفات این مرد بزرگ به زبان عربی به عنوان زبان علمی عالم اسلام و ایران بوده است. التفهیم لاوائل صناعه التنجیم یکی از تالیفات ابوریحان بیرونی که در سال ۴۲۰ ه. ق. و در غزنه و زمان پادشاهی محمود غزنوی نوشته شد و دو متن فارسی و عربی از آن موجود است. کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی به عنوان یکی از آثار برجسته علمی قرن ۱۱ میلادی در زمینه های مختلف علمی نظیر ریاضیات، نجوم، و فلسفه، نقشی اساسی در انتقال دانش به زبان فارسی ایفا کرده است. این اثر، عالوه بر معرفی مفاهیم علمی، حاوی واژه های علمی است که برخی از آنها برای نخستین بار وارد زبان فارسی شده و در ادبیات علمی فارسی به کار رفته اند. در این مقاله، ۲۰ واژه علمی که ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم استفاده کرده است بررسی می شود. این بررسی شامل تحلیل ریشه های زبانشناسی این واژه ها و نحوه انتقال آنها به زبان فارسی خواهد بود.

کلیدواژه ها:

التفهیم ، بیرونی ، فارسی ، واژه