بررسی اقلیم دیرینه در رسوبات دریاچه ای براساس مطالعات بقایای بیولوژیکی در طول هولوسن پسین (زاگرس چین خورده)

منطقه مورد مطالعه در شمال خاوری استان خوزستان و در دامنه ارتفاعات زاگرس چینخورده و در تقسیمبندی ژئومورفولوژیکی در زیرواحد ایذه واقع شده است. موضوع پژوهش حاضر بررسی تاریخچه رسوب گذاری، تغییرات اقلیم دیرینه و شناسایی دورههای خشک و مرطوب در بازه زمانی هولوسن پسین است. در این پژوهش یک مغزه رسوبی دستنخورده با ژرفای ۷۲۰ سانتی متر از رسوبات زیر بستر دریاچه چگارمان با استفاده از مغزهگیر دستی برداشت و مورد بررسی و تحلیل قرارگرفت. باتوجه به مطالعات رسوب شناسی، بررسی فراوانی و نوع بقایای بیولوژیکی، شناسایی تحولات اقلیمی و محیطی در منطقه صورت گرفت. نرخ رسوبگذاری در این دریاچه براساس مطالعات درویشی و همکاران (۱۳۹۸) در تالاب آبزالو با فاصله حدود ۱۰ کیلومتر از دریاچه چگارمان، حدود ۴/۱ میلیمتر در سال گزارش شده است. با وجود این، میزان رسوب گذاری برای ژرفاها و زمان های مختلف متفاوت است، لذا سن های ارائه شده در این مقاله بصورت تقریبی است. در توالی رسوبی بررسی شده، دست‎کم دو دوره مرطوب تا نسبتا مرطوب، از حدود ۴ هزار تا ۳۱۰۰ سال پیش و ۱۲۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش و دو دوره خشک از حدود ۴۵۰۰ تا ۴۳۰۰ سال پیش (گرم و خشک) و از حدود ۳۱۰۰ تا ۱۲۵۰ سال پیش (سرد و خشک) در طول هولوسن پسین شناسایی شده است. شدیدترین دوره خشک از حدود ۴۵۰۰ تا ۴۳۰۰ سال پیش در ابتدای هولوسن پسین رخ داده است. باتوجه به تغییر نوع رخسارههای رسوبی، دوره خشک یک باره در منطقه ظاهر شده و به صورت تدریجی به پایان رسیده و دورههای مرطوب به تدریج شروع شده و ناگهان پایان پذیرفته اند.

کلیدواژه ها:

تغییرات اقلیمی ، زیرپهنه ایذه ، مغزه رسوبی ، رسوب شناسی ، کواترنری پایانی