مدیریت سیلاب شهری و کاهش آسیب پذیری با رفع گلوگاه سیلابی

یکی از علل وقوع سیلاب، احداث سازه های عرضی متقاطع نامناسب بر روی مسیل ها می باشد. سایر دخالت های انسانی از قبیل عدم رعایت حریم و بستر رودخانه ها و توسعه شهرها در حاشیه مسیل ها نیز به نوبه خود می تواند در بروز یا تشدید سیل نقش بسزایی داشته باشد. در این مطالعه تلاش خواهد شد ضمن بررسی حوضه های آبریز رودخانه فصلی محمدآباد و حداکثر دبی عبوری از آن، تاثیر سازه های عرضی بر تشدید سیل گیری مناطق شهری و مشکلات حاصل از آن پس از قوع باران های شدید و رگبارها که منجر به هجوم سیال بها از حوضه های باالدستی به درون شهر می شوند را شناسایی و به ارائه راهکارهای موثر برای مدیریت سیلاب شهری پرداخته شود. ساخت و سازهای غیراصولی بر روی رودخانه فصلی محمدآباد باعث شکل گیری گلوگاه های سیلابی در مقاطع مختلف این مسیل شده است. در حال حاظر متوسط عرض بستر این رودخانه فصلی در بازه های شهر حدود ۲/۱۰ متر است در حالی که در مقطع پل به کمتر از ۵ متر کاهش یافته و بستر رودخانه نسبت به معابر و اراضی مجاور حدود ۲ تا ۳.۵ در بازه های مختلف پایین تر است. تغییر عمق بستر رودخانه فصلی به شکل باال آمدن کف رودخانه نسبت به شرایط طبیعی یا اولیه به علت رسوب گذاری و تشکیل جزایر رسوبی است. این در حالی است که ابعاد مقطع دهانه پل بلوار امام خمینی از مقطع رودخانه فصلی بسیار کوچکتر است. پل احداث شده برروی رودخانه فصلی نه تنها سطح مقطع را کاهش داده بلکه با انباشت رسوب و تغییر شیب بستر عامل کاهش سرعت و افزایش تراز سیلابی در باالدست شده است. به علت عدم توانایی مقطع دهانه پل در عبور سیلاب و باال آمدن تراز سیلاب در باالدست پل، سیلاب از دیواره رودخانه فصلی سریز شده و اراضی حاشیه رودخانه فصلی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، گلوگاه سیلابی ، سازه عرضی متقاطع ، ظرفیت آبگذری ، حداکثر دبی پیک