اثر تیمارهای مختلف تغذیه بر عملکرد کمی و کیفی اسانس مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge)

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثر تیمارهای مختلف تغذیه ای بر بازده و ترکیب های اسانس مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) انجام گرفت. مرزه بختیاری گیاه  معطر و دارویی چندساله از خانواده نعناعیان و انحصاری ایران می باشد. مرزه بختیاری در غرب و مرکز ایران، در رویشگاه دامنه های صخره ای و سنگی برخی مناطق یافت می شود.روش پژوهش: این تحقیق طی چهار سال (۱۳۹۷ الی ۱۴۰۰) در شرایط زراعی استان البرز اجرا شد. شانزده تیمار تغذیه ای شامل کود شیمیایی، کود دامی، ورمی کمپوست، مخلوط هایی با مقادیر مختلف از کود شیمیایی، دامی و ورمی کمپوست،  Glomus mosseae، Glomus intraradaices، Azospirillum lipoferrum، Pseudomonas putida، Thiobacillus thioparus، Thiobacillus thioparus+ مقادیر مختلف گوگرد، Thiobacillus thioparus+ ورمی کمپوست و تیمار شاهد بودند. در تیمارهای حاوی میکوریزا پیش از کاشت نشاها در مزرعه در هر چاله کاشت، ۱۰ گرم از قارچ Glomus ریخته شد و در تیمارهای حاوی باکتری برای تلقیح نشاها با باکتری های موردنظر، ابتدا نشاها به مدت ۲۰ دقیقه در مایه تلقیح  قرار گرفته، سپس به چاله های کشت منتقل و بلافاصله آبیاری برای این تیمارها صورت گرفت. سرشاخه گیاهان در مرحله گلدهی کامل برداشت و پس از خشک کردن در سایه و دمای اتاق اسانس گیری شدند. ترکیبات شیمیایی اسانس ها به وسیله کروماتوگرافی گازی (GC-FID) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند.یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر سال و اثر متقابل سال در تیمارهای تغذیه ای بر درصد اسانس (وزنی/وزنی) در سطح احتمال ۵ درصد معنی دار بود. بالاترین بازده اسانس (۳۰/۲ درصد) در سال دوم از تیمار ۵۰ تن نیتروژن، ۲۵ تن فسفر و ۲۵ تن پتاسیم در هکتار+ ۶۰ تن در هکتار کود دامی به دست آمد و بیش ترین درصد کارواکرول در طی ۴ سال با میانگین ۲/۶۱ درصد در تیمار ۶۰ تن در هکتار کود دامی مشاهده شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد استفاده از تیمارهای تغذیه ای در افزایش کارواکرول و بازده اسانس مرزه بختیاری نسبت به شاهد موثر بودند.

کلیدواژه ها:

: کارواکرول ، کود دامی ، Glomus ، Thiobacillus