فراتحلیل ابعاد تابآوری کشاورزان در برابر بحران آب در بخش کشاورزی

امروزه، بحران آب در بخش کشاورزی به یکی از چالشهای اساسی تبدیل شده است که ضرورت دستیابی به امنیت غذایی، در عین حال حفظ منابع پایه تولید از یکسو و شدت یافتن چالش های مختلف موثر بر این امر مانند تغییر اقلیم و خشکسالی از سوی دیگر، روز به روز بر شدت آن افزایش می یابد. برای مقابله با چنین شرایطی، تابآوری کشاورزان در برابر بحران های آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابه این ضرورت، در پژوهش حاضر که با رویکرد تحلیل محتوا انجام شد، به بررسی ابعاد و مولفه های تابآوری کشاورزان در برابر بحران آب در بخش کشاورزی کشور پرداخته شد. بر این اساس، از مقاله های منتشر شده در مجلات علمی معتبر در بازه زمانی سال های ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳ استفاده شد. تعداد مقالات شناسایی شده مرتبط با موضوع ۱۱۲ مورد بودند که از این تعداد، ۷۸ منبع به طور مستقیم با موضوع پژوهش ارتباط داشتند. بر اساس تحلیل های انجام شده بر روی این مقالات، در مجموع، ۶۳ مفهوم در حیطه موضوع تحقیق شناسایی و استخراج شدند که در پنج مقوله سرمایه، سرمایه انسانی، سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، سرمایه فیزیکی و زیربنایی، و طبیعی بندی شدند. در این بین، سرمایه اقتصادی با ۱۸ دسته مفهوم و ۱۸۵ بار تکرار در منابع مختلف، در بالاترین رتبه قرار گرفت. همچنین، این یافته ها نشان داد که به ترتیب در خصوص سرمایه اقتصادی، تنوع بخشی فعالیت های اقتصادی و اشتغال در روستا؛ در خصوص سرمایه انسانی، همکاری و مشارکت و اقدام جمعی کشاورزان در امور روستا و کشاورزی اجتماعی، شرکت در دوره های آموزشی - ترویجی؛ در خصوص سرمایه فیزیکی و زیربنایی، در زمینه مدیریت ریسک و مخاطرات، برخورداری از خدمات رفاهی، زیربنایی، استفاده از شیوه؛ و در خصوص سرمایه طبیعی، و عمرانی در روستاهای مناسب و نوین مدیریت آبیاری ها قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، خشکسالی ، مدیریت منابع آب ، بخش کشاورزی ، تابآوری