بررسی تاثیر سامانه های مختلف کنترل رسوب بر توپوگرافی بستر در آبگیر جانبی ۹۰ درجه

در این تحقیق، بصورت آزمایشگاهی، تاثیر سازه های کنترل رسوب از قبیل آستانه، آبشکن و صفحات مستغرق و نیز ترکیب آنها با ابعاد مختلف بر توپوگرافی بستر از بالادست تا پایین دست آبگیر جانبی ۹۰ درجه در یک کانال مستقیم و نیز بر ابعاد ناحیه آبشستگی در پایین دست آبگیر در کانال اصلی مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیقات در شش سامانه کنترل رسوب و در سه نسبت آبگیری ۱۲/۰، ۱۵/۰ و ۱۸/۰  انجام شده است. نتایج نشان می دهد هم تک تک سازه ها و بویژه صفحات مستغرق و آبشکن و هم ترکیب آنها و بعلاوه ابعاد سازه های مذکور، موجب تاثیرات چشمگیری بر توپوگرافی بستر در بالادست، جلوی دهانه آبگیر و پایین دست آبگیر در کانال اصلی و بویژه در اطراف ساحل متصل به آبگیر میشود که قاعدتا بر میزان رسوب ورودی به آبگیر اثرگذار خواهد بود و نتایج محققین قبلی نشان میدهد ترکیب سازه های مذکور تحت شرایطی میتواند بیش از ۹۰ درصد رسوب ورودی به آبگیر را کاهش دهد. همچنین سازه های مذکور و ترکیب آنها با ابعاد مختلف، بر ابعاد و مساحت ناحیه آبشستگی بسیار موثر است ولی رفتار آنها در نسبتهای مختلف دبی انحرافی، متفاوت است. در حالیکه آستانه در جلوی آبگیر باعث انباشت رسوب میشود ولی در نسبت آبگیری ۰.۱۲، ۰.۱۵ و ۰.۱۸  بترتیب کاهش ۴۳ و ۵۹ درصدی و افزایش ۱۹ درصدی حداکثر عمق آبشستگی در پایین دست آبگیر در اطراف ساحل میشود که این میزان برای آبشکن بترتیب افزایش ۷۵ و ۷۵ و کاهش ۴۹ درصدی میباشد. و با افزودن صفحات مستغرق به ترکیب آستانه و آبشکن بطور متوسط کاهش ۲۱ درصدی را تجربه میکند در حالیکه در تمام نسبتهای آبگیری هم آبشکن و هم صفحات مستغرق در جلو و بالادست آبگیر موجب آبشستگی میشوند. همچنین آستانه و آبشکن بطور متوسط بترتیب باعث کاهش ۵۹ و افزایش ۱۵۵ درصدی مساحت ناحیه آبشستگی میشوند در حالیکه صفحات مستغرق در نسبت آبگیری ۰.۱۲، ۰.۱۵ بترتیب کاهش ۲۸ و ۸۴ درصدی را تجربه میکند در حالیکه در نسبت آبگیری ۰.۱۸ تغییر چندانی ایجاد نمیکند.

کلیدواژه ها:

sill ، spur dike ، submerged vanes ، bed topography ، intake ‎ ، scour ، آستانه ، آبشکن ، صفحات مستغرق ، توپوگرافی بستر ، آبگیر ، آبشستگی