مستندسازی چیدمان دیوارهای آجری خانه های تاریخی شهر اصفهان بر پایه مطالعات تاریخ شفاهی معماری

با توجه به شرایط اقلیمی خاص اصفهان و مواد ساختمانی موجود در این منطقه، آجر از گذشته های دور تا به امروز به عنوان یکی از مصالح اصلی در ساخت بناهای عمومی و خصوصی مورد استفاده قرار گرفته است. آجر نه تنها در بخش های باربر ساختمان ها مانند دیوارها و سقف ها به کار رفته، بلکه در تزئینات و حتی فرش کردن کف نیز نقش داشته است. این ماده به دلیل ویژگی های منحصر به فردش از جمله قابلیت انتقال حرارت، استحکام و دوام بالا و همچنین قابلیت شکل پذیری، همواره مورد توجه معماران و سازندگان بوده است. از آنجایی که بخش های باربر ساختمان ها که آجر در آن ها استفاده می شود معمولا در زیر لایه های نما قرار می گیرند، ابعاد دقیق آجرهای به کار رفته به آسانی قابل مشاهده نیستند. این امر باعث شده تا بسیاری از پژوهشگران بیشتر به جنبه های زیباشناسانه آجرکاری در نماها توجه کنند و کمتر به بررسی ابعاد و ویژگی های فنی آجرهای به کار رفته در ساختار دیوارها بپردازند. در این راستا، این پژوهش برای اولین بار قصد دارد تا تاثیر ابعاد آجر و وجود یا عدم وجود بندهای بین آجرها را بر فرم و چیدمان دیوارهای خانه های تاریخی اصفهان بررسی و مستندسازی کند. هدف اصلی این تحقیق، دستیابی به اطلاعات دقیقی درباره نقش ابعاد آجر در تعیین ضخامت دیوارها و تاثیر آن ها بر شکل گیری الگوهای مختلف چیدمان است. به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی در خانه های تاریخی اصفهان انجام خواهد شد. سپس، با انجام مصاحبه های دقیق با استادکاران ماهر و مجرب در زمینه معماری سنتی، سعی خواهد شد تا فرآیند و روش های چیدمان این دیوارها به طور دقیق تحلیل شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در ساخت دیوارهای خانه های تاریخی، معماران از آجرهای خاص با ابعاد مشخص بهره برداری می کردند. به گونه ای که در دیوارهای کامل و ناقص، تعداد و نحوه چیدمان خاصی از آجرها مورد استفاده قرار می گرفت. علاوه بر این، وجود یا عدم وجود بندهای بین آجرها نقش بسزایی در فرم و الگوی چیدمان دیوارها داشته است.

کلیدواژه ها:

مستندسازی ، تاریخ شفاهی معماری ، ابعاد آجر ، فرم چینش دیوار ، دیوارهای آجری ، خانه های تاریخی شهر اصفهان.