مدیریت دام و مراتع عشایری در شرایط خشکسالی

یکی از علل مهم شکست برنامه های تو سعه ای در سطوح مختلف ، عدم توجه به دانش مردمان محلی در حل مشکلات شان بیان شده است. این دانشآنان را قادر به تامین نیازمندی های خود کرده، بدون اینکه منابع را تحلیل برد. راه انتقال آن شفاهی و سینه به سینه است.مواد و روش ها:در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی روند مدیریت مراتع و دام عشایری در شرایط خشکسالی توسط عشایر طوایف حموله( استانچهارمحال و بختیاری) ، بلوچ بخشی زایی(خراسان رضوی ) ، پارسا و علی اکبری، دوست محمدی، پلنگی (فیروزیان)، مرادعلیان، معصومیان(استان سمنان) ،شش بلوکی(استانهای فارس و بوشهر) ، طوایف آق قلا و گمیشان(استان گلستان) ،ایل تالاشدولاب شامل طوایف چراج، اردج (ارده) وسندج(سیندی) و ایلخو شابر شامل طوایف ملال و رزدار(استان گیلان ) ، دریکوند (استان لرستان ) ، گالش ها (استان مازندران ) که تجربه طولانی مدت در زمینه رویارویی باشرایط خشکسالی دارند، صورت پذیرفت. ارزیابی ها با شیوه کیفی صورت گرفت. در این مطالعات نوع طرح تحقیق، موردی بود که با استفاده از رویکرد هایذهنی و برساخت واقعیت اجتماعی به ترتیب با مرجعیت نظریات کنش متقابل نمادین و روش شناسی مردم نگارانه صورت گرفت. روش جمع آوری داده، بهتناسب موضوع، مصاحبات عمیق فردی، گروهی ، مشاهده مشارکتی و تکنیک های بحث گروهی متمرکز و...را شامل گردیدند. روش نمونه گیری"هدفمند و نظری"بود. مصاحبات از نوع عمیق به شکل نیمه ساختار یافته پیرامون دانش بومی عشایر در خصوص مدیریت خشکسالی تا رسیدن بهمرحله "اشباع نظری"ادامه یافت.داده ها از روی ضبط صوت بر روی کاغذ پیاده شده و نتایج آیتم به آیتم با اقتباس از شیوه مردم نگاری "پست مدرنیسم" با استفاده از مدل توصیفی ارائه گردید.یافته ها:نتایج بررسی ها نشان داد بطور کلی راهکارهای متعددی که عشایر مناطق مورد مطالعه در راستای مقابله با پدیده خشکسالی انجام میدهند، انتقالدام به محلهای دارای منابع تغذیه ای، مدیریت منابع آبی( سیستم هناره، احداث سازه های سنتی ذخیره آب و آب رسانی با تانکر ) و مدیریت دام ( حذفپرواربندی و نهایتا فروش دامها) می باشند.نتیجه گیری:نتیجه اینکه عشایر مناطق مختلف راهکارهای متفاوتی در مقابله با خشکسالی اتخاذ می نمایند ولی در صورت تداوم شدت و مدت خشکسالیتصمیم نهایی و مشترک آنان، فروش دام و ترک دامداری است.

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، مدیریت ، خشکسالی ، عشایر ، ایران