تحلیل روند دمای شمال غرب ایران بر اساس مقادیر فرین و ارتباط آن با گردش کلی جو

بررسی تغییرات وقایع حدی ناشی از گرمایش جهانی و تغییر اقلیم و ارزیابی اثرات آنها بر بخش های مختلف جامعه بسیار مهم است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات شاخص های حدی دما در شمال غرب ایران و ارتباط آنها با گردش کلی جو می­باشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از داده­های دمای روزانه ۲۰ ایستگاه سینوپتیک شمال غرب ایران در دوره ۲۵ ساله (۲۰۱۰-۱۹۸۶) شاخص­های حدی دما محاسبه شد و سپس نقشه­های توزیع مکانی این شاخص­ها ترسیم گردید. برای بررسی تغییرات گردش کلی جو و تاثیر آن بر وقایع حدی نیز، داده­های گردش جو برای دوره آماری ۱۹۸۵-۱۹۶۱ به عنوان نماینده اقلیم پیشین و دوره آماری ۲۰۱۶-۱۹۸۶ به عنوان دوره تظاهر تغییر اقلیم بر اساس داده­های باز تحلیل NCEP/NCAR دریافت گردید. سپس نقشه­های تفاضل با استفاده از پارامترهای ارتفاع ژئوپتانسیل و چرخندگی نسبی تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، امگای سطح زمین، ضخامت جو و دمای هوای سطح زمین ترسیم گردید. نتایج بررسی تغییرات شاخص­های حدی نشان داد در اکثر ایستگاه­های شمال­غرب ایران شاخص های حدی سرد رو به کاهش است، درحالی که شاخص های حدی گرم افزایش یافته است. بررسی تاثیر گردش کلی جو بر تغییرات شاخص های حدی نیز نشان داد که تقویت گردش آنتی سیکلونی و افزایش ارتفاع ژئوپتانسیل از طریق افزایش پایداری جو، تغییرات اقلیمی در شمال غرب ایران را تشدید نموده است. بررسی نقشه های تفاضل دمای فصلی نیز حاکی از این است که کل منطقه در فصول گرم و سرد سال با افزایش دما و تنها شمال استان آذربایجان غربی اندکی کاهش دمای دوره سرد سال را منعکس می سازد که معنادار نمی باشد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، شاخص های حدی دما ، شمال غرب ایران ، گردش کلی جو