واکاوی خشونت نمادین در برنامه درسی

این پژوهش با هدف شناسایی خشونت نمادین و مصادیق آن در برنامه درسی به روش کیفی(تحلیل مضمون یا تماتیک) انجام گرفته است. حوزه پژوهش برنامه درسی مدارس ایران وجامعه آماری آن با توجه به میان رشته ای بودن موضوع پژوهش، شامل اعضای هیات علمی، متخصصین و صاحب نظران حوزه های برنامه درسی، روانشناسی تربیتی و جامعه-شناسی آموزش و پرورش بوده است. نمونه پژوهش براساس اشباع نظری ۱۵ نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته بود که به منظور حفظ فاصله اجتماعی با استفاده از شبکه های اجتماعی و به شکل نیمه حضوری انجام شد. بسندگی پژوهش و اطمینان از کیفیت داده ها و تفسیرهای صورت گرفته، با ترکیبی از راهبردهای اعتبارپذیری، انتقال پذیری، اتکاپذیری و تاییدپذیری مورد سنجش قرار گرفت. پایایی کدگذاری مصاحبه ها، با استفاده از ضریب درون موضوعی کاپا تعیین گردید. داده های گردآوری شده با استفاده از الگوی سه مرحله ای براون و کلارک تحلیل شد. نتایج نشان داد که خشونت نمادین می تواند در کلیه عناصر برنامه درسی (اهداف، محتوا، محیط اجرا، راهبردهای یاددهی-یادگیری و روش های ارزشیابی) اعمال شود. مدارس به عنوان ابزار نظام آموزشی از طریق برنامه درسی و به طور غیرعمدی به بازتولید نابرابری های فردی و اجتماعی اقدام می کند.

کلیدواژه ها:

"برنامه درسی" ، "خشونت نمادین" ، "نظریه بازتولید"