تحلیل منتخبی از نگاره ها و داستان های کلیله و دمنه بر مبنای نظریه ساختار سه کنشی ژرژ دومزیل

کلیله و دمنه کتاب پندآمیزی است که در آن حکایت های گوناگون نقل شده و اصل هندی را برای آن بیان می کنند. سوال اصلی تحقیق حاضر این است که شخصیت پردازی برخی از داستان های کلیله و دمنه را چگونه می توان بر اساس طبقات سه گانه دومزل تحلیل کرد و آیا این ساختار سه گانه در تصویرسازی این داستان ها قابل شناسایی است؟ فرضیه تحقیق امکان وجود ساختهای مشترک طبقاتی در متن و تصویرگری داستان های کلیله و دمنه است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و گردآوری مطالب اسنادی از طریق یادداشت برداری و تصویرخوانی است. نتایج تحقیق نشان می دهد در منتخبی از داستان ها بصورت مشابه، شخصیت هایی وجود دارند که می توان آن ها را با توجه به الگوی ساختار سه گانه جوامع هند و اروپایی ژرژدومزیل مورد بررسی قرار داد. این ساختار و طبقات سه گانه فرمانروایان، جنگاوران و کشاورزان هستند و این الگوی سه گانه را در نگاره های مصور کلیله و دمنه نیز می توان شناسایی کرد. به شکلی که در این داستان ها برخی حیوانات در اولویت طبقاتی به عنوان فرمانروا توصیف می شوند و برخی به عنوان ضعیف ترین طبقه، تغذیه طبقه اول هستند. حیوانات زیرک با تکیه بر هوش خود روابط میان طبقه بالا و پایین را مدیریت می کنند. بر همین مبنا در نظام تصویری نیز با بهره گیری از مکان، اندازه و برترنگاری تصویری همان اولویت های ساختاری شخصیت های داستانی بازنمایی شده است. فرمانروا قدرتمند، تنومند و بزرگ در مرکز یا بالای تصویر و طبقه سوم افتادن و درحال مرگ در پایین تصویر و حیوانات هوشمند همتراز با فرمانروا و یا واسطه میان دوگروه مصورشده اند.

کلیدواژه ها:

کلیله و دمنه ، متن ، تصویر ، دومزیل