بررسی تحمل ژنوتیپ های امیدبخش سیب زمینی به تنش خشکی در منطقه اردبیل

کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می باشد. به منظور گزینش ژنوتیپ های سیب زمینی متحمل به تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی به روش بلوک های خرد شده نواری در سه تکرار طی دو سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ و ۹۸-۱۳۹۷ در منطقه اردبیل اجرا شد. تیمارهای افقی شامل ۲۰ ژنوتیپ سیب زمینی و تیمارهای عمودی شامل تنش و عدم تنش خشکی از طریق قطع آبیاری بودند. نتایج نشان داد تیمار تنش موجب کاهش معنی دار در وزن غده و عملکرد غده در همه ژنوتیپ ها شد. بیشترین وزن غده در بوته و عملکرد غده با کمترین کاهش نسبت به شاهد متعلق به ژنوتیپ ۹۰۵۶۷۵ و کمترین مقدار این صفات مربوط به رقم مارفونا با بیشترین درصد کاهش نسبت به شاهد بود. به علاوه درصد نشاسته،درصد ماده خشک و میزان پروتئین با عملکرد غده رابطه معکوس داشته و افزایش داشتند. نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، در شرایط تنش ژنوتیپ ۹۰۱۳۷۵ از بیشترین درصد ماده خشک و ژنوتیپ ۹۰۱۳۷۵ از بیشترین درصد نشاسته برخوردار بودند. بالاترین بهره وری مصرف آب در شرایط تنش مربوط به ژنوتیپ ۹۰۵۶۷۵ با عملکرد ۸۹/۹ کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. از نظر شاخص های تنش نیز ژنوتیپ های ۹۰۱۳۷۵، ۹۰۵۶۷۶ و ۹۰۱۶۷۵ با بیشترین مقدار عددی در هر چهار شاخص مورد ارزیابی به ترتیب دارای پتانسیل بالای تحمل در شرایط تنش بودند. به طور کلی با در نظر گرفتن میزان تغییرات عملکرد غده، وزن غده در بوته، همچنین افزایش صفات نشاسته، ماده خشک، میزان پروتئین و بهره وری مصرف آب و شاخص های تنش، ژنوتیپ های ۹۰۵۶۷۵، ۹۰۱۵۷۵ و ۹۰۱۳۷۵ به ترتیب به عنوان ژنوتیپ های متحمل و پتانسیل بالای عملکرد در هر دو شرایط تنش و عدم تنش انتخاب شدند. بنابراین، این ژنوتیپ ها را می توان جایگزین مناسب برای رقم پر سابقه آگریا در منطقه اردبیل و همچنین ارقام میلوا، جلی و مارفونا را به عنوان ارقام حساس معرفی نمود.

کلیدواژه ها:

بهره وری مصرف آب ، درصد نشاسته ، شاخص های تنش ، قطع آبیاری ، میزان پروتئین