تحلیل همدیدی و اثرات دورپیوند در بارش سیل آسای فروردین ۱۴۰۳ در جنوب شرق ایران

بارش های شدید در مناطق خشک و نیمه خشک علاوه بر تامین منابع آب و تقویت کشاورزی، میتواند به دلیل ضعف زیرساخت ها و ظرفیتپایین جذب آب، منجر به سیلاب های مخرب شود. این پدیده ها نیازمند تحلیل دقیق تغییرات اقلیمی و مدیریت بهتر ریسک های محیطیهستند. این پژوهش به بررسی سیلاب های فروردین ۱۴۰۳ در جنوب شرق ایران و نقش عوامل همدیدی و دورپیوندی در وقوع این بارش هایسیل آسا پرداخته است. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی سازوکارهای جوی و اثرات پدیده های جهانی مانند النینو و دوقطبی اقیانوس هند(IOD) بر افزایش بارش ها در منطقه مورد مطالعه است. برای تحلیل این رویداد از داده های بازتحلیل ERA۵ به منظور بررسی متغیرهای جوی مانند ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، بارش، رطوبت نسبی و فرارفت آن استفاده شده است. همچنین شاخص های نینوی اقیانوسی(ONI) و دو قطبی اقیانوس هند (IOD) به منظور تحلیل اثرات دورپیوندی و تصاویر ماهواره ای Aqua/MODIS برای ارزیابی ابرناکی و رطوبت ورودی به کار گرفته شده اند. نتایج نشان میدهد که وقوع یک ناوه عمیق دینامیکی در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال با مرکز ۵۷۰ ژئوپتانسیل-متر که در این فصل در جنوب کشور پدیدهای کمیاب است و تزریق رطوبت از دریای عمان و خلیج فارس و اقیانوس هند، به همراه شرایطهمدیدی مناسب، موجب شکل گیری بارش های شدید شده است. علاوه بر این، فاز مثبت IOD و وقوع النینوی قوی، نقش قابل توجهی در تقویت سامانه های بارانزا داشته اند. این یافته ها نشان دهنده تاثیرات متقابل سامانه های جوی محلی و پدیده های جهانی بر شدت بارش ها واهمیت تحلیل این عوامل برای مدیریت ریسک سیلابها در آینده است.

کلیدواژه ها:

بارش سیل آسا ، جنوب شرق ایران ، النینو ، دوقطبی اقیانوس هند ، تحلیل همدیدی