اثر تغییر اقلیم بر تغییرات مکانی لکه های داغ تبخیر- تعرق مرجع و متغیرهای موثر آن در ایران طی دو دهه اخیر

تبخیر-تعرق از مهمترین مولفه های چرخه آبی است که به شدت تحت تاثیر تغیرات اقلیمی در دهه های اخیر قرار دارد. این پژوهش بهبررسی تغییرات الگوهای مکانی ET۰ پنمن-مانتیث فائو ۵۶ (ET۰) با شاخص موران و تحلیل لکه های داغ در ۹۶ ایستگاه سینوپتیکدر ایران در دو دهه گذشته (۲۰۰۸ - ۱۹۹۹) و اخیر (۲۰۱۸ - ۲۰۰۹) می پردازد. همچنین رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) در برآوردET۰ به کاربرده شد. نتایج این پژوهش بیانگر خوشه های معنادار ET۰ با توجه به شاخص معنادار موران در ایران در هر دو دهه است،به طوریکه لکه های داغ گسترده ET۰ با سطح معناداری ۹۹ % در جنوب شرقی ایران و لکه سرد گسترده در سواحل شمالی کشور باسطح معناداری ۹۷ % مشاهده می شود. مقایسه مکان لکه ها نشان از گسترش بیشتر لکه های داغ به نواحی شمال شرق و مرکزی کشوردر دهه اخیر است، در حالیکه لکه ی سرد شمال کشور در دهه اخیر ناپدید شده است. ضرایب رگرسیون GWR بیانگر افزایشحساسیت ET۰ با بارندگی و کاهش تاثیرات دماهای بیشینه و کمینه در دهه اخیر نسبت به دهه گذشته است. نتایج این پژوهشمیتواند در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب، برنامه ریزی آبیاری و مدیریت کشت محصولات کشاورزی به کار رود.

کلیدواژه ها:

تبخیر ، تعرق پنمن ، مانتیث فائو ۵۶ ، لکه های داغ ، شاخص مورا ن ، رگرسیون وزنی جغرافیایی