برنامه های عمرانی بنیاد خاور نزدیک در ایران دوره محمدرضا پهلوی.

محور سیاست خارجی آمریکا در دهه چهل و پنجاه میلادی بر کمک­ های اقتصادی، نظامی و فنی به ملل جهان سوم بود. کشورهایی که ازنظر ژئوپولتیک و ژئواستراتژیک دارای موقعیت حساس ­تری در معادلات حال و آینده­ بودند؛ تا علاوه بر افزایش نفوذ آمریکا، از خطر سقوط این کشورها به ورطه کمونیسم جلوگیری کند. ایده «تهدید کمونیسم» به برنامه کمک­ های خارجی دولت و بنیادهای آمریکایی در پیشبرد سیاست خارجی آمریکا انسجام، جهت و اهمیت استراتژیک داد. تلاش­های آموزشی، کمک­های فرهنگی و عمرانی بنیادهای آمریکایی در کشورهای جهان سوم، مکمل کمک­های خارجی و مالی دولت آمریکا بود. شرایط ورود بنیاد خاور نزدیک به ایران، آثار فعالیت­های توسعه ­ای آن بر عمران روستایی ایران و بررسی اینکه آیا سیاست ­ها و فعالیت ­های این بنیاد با سیاست خارجی دولت آمریکا در ایران تنظیم می­گردید، مسئله این مطالعه است که با روش تحلیل تحقیق تاریخی و برپایه منابع اسنادی انجام گرفته است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد درحالی که بنیاد خاور نزدیک اصل خود را «پرورش اراده خیر و خودیاری روستائیان» معرفی می­کرد، ترومن رئیس­ جمهور آمریکا، بنیاد خاور نزدیک را «پتانسیلی برای تقویت استراتژی گسترده مهار» (کمونیسم شوروی) تعریف می­کرد و با ارائه حمایت­های مالی، یک رابطه متقابل با آن ایجاد نمود. بنیاد با فشار دولت آمریکا، برای تسریع در برنامه­ های خاص توسعه­ای و مورد تایید وزارت خارجه آمریکا روبه رو شد که منجر به انحراف در اهداف اولیه بنیاد گردید.

کلیدواژه ها:

بنیاد خاور نزدیک ، پهلوی دوم ، اصل چهار ترومن ، کمونیسم ، توسعه روستایی