بررسی رابطه گردشگری، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و مدیریت شهری، نمونه موردی شهر مشهد

با توجه به اهمیت گردشگری برای اقتصاد محلی، چارچوب مفهومی دقیقی برای پژوهش­های مرتبط با این حوزه، به منظور اجرای همزمان گردشگری و سیاست های کاهش گازهای گلخانه­ای ضرورت دارد. به همین دلیل، هدف این مطالعه تعیین و مشخص کردن امکان دسترسی به شهرهای با کربن صفر با تمرکز بر گردشگران و اپراتورهای گردشگری به عنوان ذینفعان برنامه های کربن زدایی شهرها است. روندی که تا حدودی متناقض به نظر می­رسد. در واقع، اگر چنین روندی عملا تحقق پیدا کند، بایستی دید که چه سرنوشتی در انتظار شهرهای گردشگرپذیر خواهد بود و اساسا چطور می­توان این دو مقوله نسبتا متضاد را در کنار هم سر و سامان داد. علی­رغم اهمیت چنین تقابلی، محققان کمتری به این حوزه وارد شده­اند. به همین دلیل، تحقیق حاضر به شیوه توصیفی و تحلیلی به انجام رسید تا برخی از زوایای پنهان این حوزه روشن­تر گردد. داده­های مورد نیاز، به شیوه نظرسنجی و میدانی گردآوری شده است. برای گردآوری داده­ ها از پرسشنامه محقق ساخته که بر اساس رویکردهای دستیابی به شهرهای کربن صفر و تنظیم­گرهای بخش تقاضای گردشگری و همراهی مدیریت شهری با این تحولات تنظیم شده بود، استفاد شده است. پرسشنامه مورد استفاده قبل از کاربرد در عمل، به لحاظ روایی و پایایی، مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطابق دیدگاه صاحب­نظران حوزه­های گردشگری، مدیریت شهری و سیاست­گذاری و ضریب آلفای کرونباخ (درحد ۸۰/۰) تناسب پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. داده­های گردآمده به این طریق، با استفاده از نرم­افزار SPSS و آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون چند متغیره، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد توسعه گردشگری عمدتا به طور مستقیم بر کارایی انتشار کربن اثرگذار است. از طرف دیگر، اعمال سیاست­های مربوط به شهرهای فاقد کربن، بر روی تعداد گردشگران و مدت اقامت آنها اثرگذار است. اما اگر این سیاست­ها همزمان با آمادگی مدیریت شهری برای اعمال سیاست­های متناسب در بخش تقاضا باشد (یعنی پذیرش، دسترسی، تعدیل، مساعدت و بازگشت گردشگران)، نه تنها اثر منفی بر ورود و حضور گردشگران ندارد، بلکه بخش گردشگری را تقویت خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

Net-zero cities ، Green transition ، tourism ، Urban Management ، Mashhad ، شهرهای فاقد کربن ، گذار سبز ، گردشگری ، مدیریت شهری ، مشهد