بررسی تاثیر لایه های نظام تامین اجتماعی بر عدالت اقتصادی - اسلامی با تاکید بر تکافل

با توجه به اهمیت عدالت اقتصادی از دیدگاه اسلام از یک سو و نقش تعیین کننده نظام تامین اجتماعی در عدالت از سوی دیگر، همچنین براساس این واقعیت که بیمه تکافل به عنوان یک الگوی اسلامی پرکاربرد در پوشش ریسک بیمه که تفاوتهایی اساسی همچون مشارکتی بودن، عدم تمرکز بر سود، و تطابق با مقررات شریعت با بیمه های مرسوم دارد، مورد توجه اندیشمندان حوزه مالی و نیز فعالان بازارهای مالی، به خصوص بازار محصولات بیمه ای درکشورهای مختلف اسلامی جهان است، هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر انواع لایه های نظام تامین اجتماعی بر عدالت اقتصادی اسلامی در استانهای ایران در دوره زمانی ۱۳۸۷-۱۴۰۰ با به کارگیری روش GMM و نیز پیشبینی تاثیر تکافل بر ارتقای عدالت از طریق هدایت هزینه های مذهبی خانوارها به سمت بیمه تکافل بوده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که نابرابری دوره قبل و تولید ناخالص داخلی رابطه مثبت و نرخ تورم رابطه منفی با نابرابری دارند. علاوه بر این، هر سه لایه مساعدتهای اجتماعی، بیمه های اجتماعی پایه و بیمه های اجتماعی تکمیلی به طور معنی داری باعث کاهش نابرابری می گردد. در این میان،  بیمه های اجتماعی پایه بیشترین تاثیر و مساعدتهای اجتماعی کمترین تاثیر را بر کاهش نابرابری دارند. علاوه بر این، براساس نتایج حاصله، می توان بیان نمود که از طریق هدایت مخارج مذهبی خانوارها به سوی بیمه تکافل که بیمه ای اسلامی و از نوع بیمه اجتماعی پایه می باشد، میتوان نابرابری اقتصادی اسلامی را در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به ترتیب به میزان حداقل۰.۳۱ و ۰.۲۵ (چهار محال و بختیاری) و حداکثر ۵.۹۵ و ۵.۹۱ (مرکزی) کاهش داد.

کلیدواژه ها:

Economic Inequality ، Generalized Method of Moments ، Iran Economy ، Social Security ، Takaful ، اقتصاد ایران ، تامین اجتماعی ، تکافل ، روش گشتاورهای تعمیم یافته ، نابرابری اقتصادی