مقایسه اثربخشی مدل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت بر بهزیستی روان‫شناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به ویروس نقص ایمنی

زمینه و هدف: ویروس نقص ایمنی (HIV)، یکی از بزرگترین چالش های زندگی انسان است که مبتلایان به آن، نیازمند حمایت جسمی و روانی می‫باشند. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت بر بهزیستی روان شناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به ویروس نقص ایمنی صورت گرفت. روش کار: این پژوهش از نوع نیمه تجربی و از طرح های پیش آزمون- پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. از بین تمامی مبتلایان به +HIV که در بازه زمانی مهر تا بهمن ۱۳۹۷ به مرکز بیماری های رفتاری تهران مراجعه کرده بودند، تعداد ۴۵ نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل هر کدام ۱۵ نفر) جایگزین شدند. یکی از گروه های آزمایش تحت ۸ جلسه درمان ۱۲۰ دقیقه ای پذیرش و تعهد و گروه دیگر تحت ۸ جلسه درمان ۱۲۰ دقیقه ای درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه بهزیستی روان شناختی (ریف، ۱۹۸۹) و کیفیت زندگی (ویر و شربون، ۱۹۹۲) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و  استنباطی (تحلیل کوواریانس) انجام گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که هر دو درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و متمرکز بر شفقت بر بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به ویروس نقص سیستم ایمنی بدن تاثیر داشته است (۰/۰۵>p)، اما درمان متمرکز بر شفقت در بعد روانی کیفیت زندگی، تاثیر بیشتری نسبت به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد داشت (۰/۰۵>p). در خصوص سایر متغیرها، تفاوت معناداری بین این دو روش درمانی یافت نشد. نتیجه گیری: هر دو مدل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت می توانند باعث افزایش بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به ویروس نقص ایمنی شوند.بر این اساس به مراکز بیماری های رفتاری پیشنهاد می شود از روش های فوق برای افزایش بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی مبتلایان به ویروس نقص سیستم ایمنی بدن، استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

Acceptance and Commitment Therapy ، Compassion-focused Therapy ، Psychological Well-Being ، Quality of Life ، HIV ، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ، درمان متمرکز بر شفقت ، بهزیستی روان شناختی ، کیفیت زندگی ، HIV+