تاثیر نوع آنزیم فیتاز و نوع جیره غذایی بر پایه ذرت و یا گندم بر کیفیت فیزیکی پلت، عملکرد رشد، ریخت شناسی روده و خصوصیات استخوان درشت نی جوجه های گوشتی

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: برای تولید آنزیم فیتاز انتخاب میزبان مناسب بسیار مهم است. آنزیم‎های تجاری فیتاز در میزبان‎های باکتریایی و قارچی تولید می‎شوند که می‎توانند آلوده به متابولیت‎های سمی میزبان باشند. لذا جهت برطرف کردن این مشکل، استفاده از پروبیوتیک به عنوان میزبان توصیه می‎شود. مخمر پروبیوتیک ساکارومایسس بولاردی یک مخمر غیر بیماری زا است که توانایی استقرار دائمی در روده را ندارد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر دو نوع آنزیم فیتاز تجاری (گروه هستیدین فسفاتاز) و فیتاز نوترکیب حاصل از مخمر ساکارومایسس بولاردی (گروه اسید فسفاتاز بنفش) در جیره های بر پایه ذرت و یا گندم بر کیفیت فیزیکی پلت، عملکرد رشد، ریخت‎شناسی روده و خصوصیات استخوان درشت‎نی جوجه‎های گوشتی بود. مواد و روش‎ها: ابتدا میزان فعالیت دو نوع آنزیم فیتاز با آزمون t سنجش و مورد مقایسه قرارگرفت. سپس، یک آزمایش با ۴ تیمار آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ۲×۲ شامل دو نوع آنزیم فیتاز (اسید فسفاتاز بنفش و هیستیدین فسفاتاز) و دو نوع جیره برپایه ذرت و یا گندم انجام شد. در این آزمایش از ۳۳۶ قطعه جوجه یک‎روزه سویه هوبارد فلکس در ۶ تکرار (حاوی ۱۴ پرنده در هر پن آزمایشی) استفاده شد. میانگین افزایش وزن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذایی و درصد شاخص بازده تولید اروپایی تیمار های آزمایشی در سن ۱۰، ۲۴ و ۴۱ روزگی ثبت گردید. در پایان آزمایش پس از اعمال گرسنگی و وزن‎کشی پایانی (۴۱ روزگی) دو قطعه جوجه نر از هر واحد آزمایشی که نزدیک‎ترین وزن به میانگین گروه خود را داشتند، انتخاب و برای اندازه‎گیری خصوصیات ریخت‎شناسی روده و استخوان درشت‎نی پا کشتار شدند. استحکام پلت جیره پایانی تیمارهای آزمایشی نیز به‎روش هولمن گزارش شد. داده های این مطالعه با نرم‎افزار آماری مینی تب (نسخه ۱۸) و رویه مدل خطی عمومی مورد تجزیه آماری قرار گرفت. سپس، میانگین هریک از صفات براساس آزمون توکی در سطح احتمال ۵ درصد مقایسه شد. یافته‎ها: تولید آنزیم فیتاز نوترکیب در مخمر پروبیوتیک ساکارومایسس بولاردی در فرمانتور نشان داد که میزان بازدهی تولید شامل ۴۰۰ و ۱۵۰ گرم در لیتر به‎ترتیب برای رسوب مخمر خیس و خشک بود. همچنین سنجش فعالیت آنزیم فیتاز نشان داد که میزان فعالیت آنزیمی در فیتاز تجاری حدود ۲ برابر فیتاز نوترکیب بود (۰/۰۵ ≥ p). اثر نوع جیره، نوع آنزیم فیتاز و اثر متقابل بین آن ها در طی دوره های مختلف پرورش به‎لحاظ افزایش وزن بدن (به‎ جز در سن ده ‎ روزگی)، مصرف خوراک، ضریب تبدیل غذایی و درصد شاخص بازده تولید اروپایی کل دوره اختلاف معنی داری مشاهده نشد. تا سن ده روزگی جوجه های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت حاوی هیستیدین فسفاتاز کمترین افزایش وزن را در مقایسه با جوجه‎های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت حاوی اسید فسفاتاز بنفش و جیره برپایه گندم حاوی هیستیدین فسفاتاز را داشتند. اثر متقابل بین نوع آنزیم و نوع جیره (ذرت و یا گندم) برای خصوصیات ریخت‎شناسی روده معنی دار بود (۰/۰۵ ≥ p). به‎نحوی‎که، جوجه های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت حاوی اسید فسفاتاز بنفش بیشترین مساحت پرز و کمترین تعداد سلول گابلت را در ناحیه دئودنوم و ژژنوم در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی داشتند (۰۵/۰ ≥ p). بیشترین طول پرز و نسبت طول پرز به عمق کریپت و کمترین عمق کریپت در ناحیه دئودنوم جوجه های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت و یا گندم حاوی اسید فسفاتاز بنفش در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی مشاهده شد (۰/۰۵ ≥ p). برای عمق کریپت در ناحیه دئودنوم و ژژنوم بین جوجه های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت و یا گندم حاوی اسید فسفاتاز بنفش تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. بیشترین عمق کریپت در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی در ناحیه دئودنوم و ژژنوم به‎ترتیب متعلق به جوجه های تغذیه شده با جیره برپایه ذرت و یا گندم و جیره برپایه گندم حاوی هیستیدین فسفاتاز بود (۰/۰۵ ≥ p). اگرچه میزان خاکستر درشت نی در تیمار آنزیم اسید فسفاتاز بنفش کمتر از آنزیم هیستیدین فسفاتاز بود (۰/۰۵ ≥ p)، اما بین دو نوع آنزیم فیتاز تفاوتی در درصد ماده خشک، چگالی استخوان و مقاومت استخوان مشاهده نشد. اثر متقابل نوع آنزیم فیتاز و نوع جیره (ذرت و یا گندم) بر استحکام پلت جیره پایانی به‎روش هولمن معنی دار بود (۰/۰۵ ≥ p). در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی جیره های پایانی برپایه گندم نسبت به ذرت استحکام پلت بالاتری داشتند (۰/۰۵ ≥ p). نتیجه‎گیری: این پژوهش اولین گزارش تولید آنزیم فیتاز نوترکیب گروه اسید فسفاتاز بنفش در مخمر ساکارومایسس بولاردی و بررسی اثرات متقابل آن در مقایسه با گروه هیستیدین فسفاتاز تجاری در جیره های بر پایه ذرت و گندم در جوجه‎های گوشتی به عنوان افزودنی در جیره طیور بود. یافته‎های این تحقیق نشان داد که دو نوع آنزیم فیتاز در نتایج عملکرد رشد تفاوتی چندانی با هم ندارند. اگرچه تاثیر آنزیم فیتاز نوترکیب در صفات ریخت‎شناسی روده و تاثیر آنزیم فیتاز تجاری در درصد خاکستر استخوان درشت نی معنی دار بود. با توجه به نتایج ارائه شده در مورد اثر نوع غله مورد استفاده بر عملکرد رشد جوجه‎های گوشتی، تفاوت معنی‎داری مشاهده نگردید. همچنین تاثیر گندم در افزایش استحکام پلت، گندم داخلی می‎تواند جایگزین مناسبی به‎جای ذرت برای تغذیه جوجه‎‎های گوشتی باشد. بنابراین، براساس کلیه صفات مورد بررسی در این مطالعه آنزیم فیتاز نوترکیب قابلیت رقابت با آنزیم تجاری پوشینه دار را داشت.

کلیدواژه ها:

Broiler ، Corn ، Phytase enzyme ، Probiotic ، Wheat ، آنزیم فیتاز ، پروبیوتیک ، جوجه گوشتی ، ذرت ، گندم