بررسی ویژگی های خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی و رابطه انتشار آن ها تحت تاثیر فعالیت های انسانی در دشت اردبیل

وقوع انواع خشک سالی که متاثر از تغییر عوامل اقلیمی و گسترش فعالیت های انسانی می باشد مدیریت منابع محدود آب را با مشکلات جدی تری روبه رو کرده است. در این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی و استخراج رابطه انتشار بین آن دو در حوضه مشرف به ایستگاه سامیان در دشت اردبیل از شاخص های SPI و SSI در مقیاس های مختلف زمانی استفاده شد. برای انجام این پژوهش، ابتدا میانگین بارش ماهانه منطقه موردمطالعه به کمک روش IDW استخراج شد. سپس با تشخیص نقطه تغییر، سری زمانی جریان به دو دوره قبل (طبیعی) و بعد (آشفته) از احداث سد مخزنی یامچی تقسیم و شاخص های SPI و SSI برای هر دوره محاسبه شدند. در دوره طبیعی، حدود ۳۰ درصد مواقع خشک سالی هیدرولوژیکی حاکم بود ولی سهم خشک سالی و ترسالی هواشناسی در این دوره یکسان بوده است. با این حال در دوره آشفته، فراوانی وقوع خشک سالی هواشناسی کم تر از ۳۰ درصد ولی فراوانی وقوع خشک سالی هیدرولوژیکی حدود ۸۰ درصد بوده است. این موضوع تاثیر احداث و بهره برداری از سد یامچی را به خوبی نشان می دهد، چرا که در سال­های بعد از احداث سد رژیم هیدرولوژیکی رودخانه تحت تاثیر قرار گرفته و خشک سالی بیش تری را تجربه کرده است. با توجه به همبستگی بین شاخص های SPI و SSI در دو دوره طبیعی و آشفته، رابطه انتشار خشک سالی هواشناسی به هیدرولوژیکی از درجه سوم بوده است.

کلیدواژه ها:

انتشار خشک سالی ، خشک سالی هواشناسی ، خشک سالی هیدرولوژیکی ، فعالیت های انسانی