پهنه بندی تبخیر و تعرق گیاه مرجع (چمن) و متغیرهای آب و هوایی سالانه در استان کردستان با روش های زمین آمار

استان کردستان از قطب های کشاورزی در ایران است. بنابراین بررسی وضعیت کردستان از نظر مقدار و پراکنش زمانی و مکانی متغیرهای آب و هوایی موثر بر عملکرد گیاهان اهمیت به سزایی دارد. در این پژوهش تلاش شد نقشه پراکنش میانگین بارش (P)، درجه حرارت هوا (T)، رطوبت نسبی هوا (RH) و تبخیر - تعرق گیاه مرجع (ET۰) در مقیاس سالانه برای استان کردستان رسم شود. برای قابل اعتماد بودن میانگین و تفکیک تغییرات زمانی و مکانی داده های آب و هوایی، دوره آماری ۳۰ ساله (۱۳۶۷ - ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۶ - ۱۳۹۵) به عنوان دوره زمانی مشترک انتخاب شد. بر این اساس از ایستگاه های موجود در منطقه مورد مطالعه و همجوار آن فقط هشت ایستگاه هم دید برای استفاده در محاسبات قابل استفاده بودند. در مجموع از ۶۱۳۶۴۸ داده آب و هوایی روزانه برای برآورد ET۰ با روش PM-FAO۵۶، محاسبه میانگین ها و ترسیم نقشه ها استفاده شد. متغیرها شامل P، بیشینه و کمینه درجه حرارت (Tmax و Tmin)، بیشینه و کمینه رطوبت نسبی هوا (RHmax و RHmin)، سرعت باد در ارتفاع دو متری (u۲) و ساعات آفتابی (n) روزانه بودند. برای پهنه بندی میانگین متغیرهای آب و هوایی سالانه، شبیه ساز زمین آماری کریجینگ بر سهمی واریوگرام کروی برازش یافت. بر اساس نقشه های تهیه شده برای استان، میانگین RH ،T ،P و ET۰ به ترتیب ۴۷۴ میلی متر، ۱۲/۳ درجه سلسیوس، ۴۹ درصد و ۱۳۱۷ میلی متر در سال برآورد شد. نتایج نشان داد میانگین P و RH از سمت غرب به شرق استان کاهش و برعکس ETo افزایش می یابد. همچنین میانگین T از شمال به جنوب استان افزایش می یابد.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، پنمن -مانتیث فائو ، زمین آمار ، کریجینگ