کارآیی مصرف آب در تولید علوفه یونجه در شرایط کشاورزان استان مرکزی

حجم آب مصرفی در تولید محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخصهای ارزیابی استفاده بهینه از منابع آب نقش مهمی در مدیریت و برنامهریزی های کلان برای تولید پایدار محصولات دارد. لذا دراین تحقیق اندازه گیری مستقیم و مزرعه ای آب مصرفی محصول یونجه، برای ارزیابی کارایی مصرف آب در تولید علوفه یونجه در شرایط کشاورزان استان مرکزی و بدون دخالت در برنامه آبیاری آنها انجام شده است. مزارع یونجه آزمایشی طوری انتخاب شدند که عوامل مختلف ازجمله روش آبیاری، بافت خاک، نوع منبع آب (سطحی یا زیرزمینی) و کیفیت آب آبیاری را پوشش دهند. مزارع منتخب در طول فصل رشد مورد پایش قرار گرفت مدت زمان آبیاری، دور آبیاری و سایر متغیرها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که دور آبیاری در مزارع یونجه استان برای سامانههای آبیاری مختلف بین ۵ تا ۱۵ روز متغیر و متوسط عمق آب آبیاری نیز بین ۸/۵۸ تا ۹/۲۰۹ میلی متر است. حجم آب آبیاری مزارع یونجه در سطح استان بسته به نوع سامانههای آبیاری، تعداد آبیاری و نحوه مدیریت مزرعه متفاوت و مقدار آن از حدود ۱۰۳۸۲ تا ۱۹۷۹۷ مترمکعب در هکتار متغیر است. بهرهوری مصرف آب نیز برای این محصول در سطح استان مرکزی بین ۷۶/۰ تا ۵۹/۱ کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. به طور کلی نتایج اندازهگیریهای انجام شده در سطح استان مرکزی نشان داد که صرف نظر از نوع سامانه مورد استفاده، مدیریت آبیاری کشاورز نقش مهمی در میزان مصرف آب و تولید علوفه یونجه دارد. لذا، برای کاهش مصرف آب و بهبود بهرهوری آب در تولید پایدار یونجه مواردی ازقبیل ارائه آموزشهای کاربردی به کشاورزان در خصوص برنامهریزی آبیاری، مدیریت تحویل آب به کشاورزان، استفاده از سامانههای آبیاری نوین با توجه به شرایط مزرعه و با اصول صحیح بهرهبرداری، استفاده از روش کم آبیاری به صورت دقیق و کاربرد روشهای بهبود آبیاری سطحی (روش کاهش جریان، آبیاری موجی، استفاده از هیدروفلوم)، پیشنهاد میگردد.

کلیدواژه ها:

آبیاری ، یونجه ، بهره وری ، عملکرد محصول