تحلیل قصه کردی «پیرخارکن» با تاکید بر رویکرد اکوفمینیسم

نظریه نوظهور اکوفمینیسم، نشان دهنده حساسیت­های جامعه شناختی به محیط زیست و آینده زیست بوم انسان است که بر پایه اشتراکات بنیادین زیست شناختی و فیزیکی زنان و طبیعت شکل گرفته است و طبیعت را یک موضوع فمینیستی می داند. طبق این نظریه، مردان در پیوند با قدرت و عقلانیت ابزاری، سعی در استیلا بر طبیعت و زنان دارند و رویکرد سودجویانه شان، موجب تخریب طبیعت و تقلیل جایگاه زنان شده است. اکوفمینیست ها با استناد به ابزار فرهنگی و سنتی، به دنبال نمادها و آیین هایی هستند که مروج گفتمان های تجربی بین محیط زیست و زنان می شوند. در فرهنگ کردی، جنسیت و محیط زیست همواره از چالش های جدی اجتماعی و فرهنگی بوده است؛ ازاین رو قصه ها چنان ابزار فرهنگی، موضوعی مناسب برای بازیافتن ریشه ها و مفاهیم مشترک میان زنان و طبیعت هستند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی کیفی، بر آن است بن مایه های «پیکرگردانی»، «ریختن گل از دهان و بینی هنگام عطسه»، «بازیافتن بینایی با عنصر جادویی»، «مکر زنان» و «افتادن در چاه» و رویکرد مردان در قصه «پیرخارکن» را با تاکید بر اکوفمینیسم بررسی کند و با نگاهی به گذشته، اهمیت جایگاه زنان در جامعه و صیانت از محیط زیست را یادآور شود. پیش فرض این است که قصه مذکور، نشان دهنده تلاش و انگیزه تاریخی جامعه مردسالار، برای استعمار و منفعت خواهی دوسویه از طبیعت و زن است.

کلیدواژه ها:

اکوفمینیسم ، طبیعت ، زنان ، مردان ، قصه پیرخارکن