سازوکارهای حکمرانی مشارکتی و مردمی با استفاده از داده های دولتی باز

حکمرانی مشارکتی و همکاری بین حکومت و مردم، سبب دستیابی به منابع انسانی و ایده های شهروندان، تصمیم گیری های آگاهانه تر، کاهش فساد و هدررفت بودجه و غیره خواهد شد و درنتیجه حکومت مردم سالار به وجود می آید. با توجه به ضرورت بیان شده، هدف این پژوهش بررسی روش های افزایش مشارکت سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز یعنی داده هایی که آزاد و رایگان در اختیار مردم قرار می گیرد و همچنین بررسی روش های افزایش مشارکت شهروندان در استفاده از داده ها است. بدین منظور، از مطالعات کتابخانه ای برای استخراج معیارهای تاثیرگذار در افزایش تمایل شهروندان در استفاده از داده ها و استخراج عوامل و محرک ها در ترغیب سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز استفاده شده است. سپس، تمامی سازمان ها و موسسه های دولتی حاضر در سامانه ملی کاتالوگ و مجموعه داده های باز و کاربردی که به ارائه داده ها به صورت باز می پردازند مورد بررسی قرار گرفته اند و وضعیت هر سازمان با توجه به هر معیار استخراج و مشخص شده است. سپس با روش داده کاوی، ویژگی های داده های سازمان هایی که مورد تمایل و استفاده بیشتر شهروندان بوده مشخص شده است. همچنین با استفاده از روش میدانی و تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره، وزن و اهمیت عوامل تاثیرگذار در مشارکت سازمان ها در ارائه داده ها به صورت باز محاسبه شده است. پس از مطالعات کتابخانه ای، معیار های «اصالت داده ها»، «باز بودن مجوز»، «به روز بودن»، «میزان دسترسی به داده»، «کامل بودن فراداده»، «تعداد مجموعه داده»، «باز بودن قالب»، «تبعیض آمیز نبودن»، «قابل فهم بودن»، «تعداد دسته های داده»، «رایگان بودن»، «عدم داده های از دست رفته»، «امکان درخواست داده»، «تجسمی بودن»، «بازخوردپذیر» و «موضوع مجموعه داده» به عنوان معیارهای جامع تاثیرگذار در افزایش تمایل شهروندان در استفاده از داده ها استخراج شدند. براساس نتایج به دست آمده، معیار «موضوع جامعه» با دارا بودن ضریب ۷۲/۵۶۴ و علامت مثبت، بیشترین تاثیر را در افزایش میزان بازدید شهروندان از داده های دولتی باز داشت. پس از آن، معیار «باز بودن قالب» با دارا بودن ضریب ۵۲/۶۸۲ و علامت مثبت، رتبه دوم را در افزایش میزان بازدید داشته است. همچنین، براساس مطالعات کتابخانه ای، ۶ عامل «نیاز به تبعیت از مقامات بالاتر»، «کاهش حساسیت عملیات کاری سازمان»، «نیاز به منابع مالی»، «نیاز به ایجاد شفافیت»، «نیاز به منابع انسانی» و «نیاز به منابع فناوری اطلاعات» به عنوان عوامل تاثیرگذار در مشارکت سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز استخراج شدند.

کلیدواژه ها:

داده باز ، داده دولتی باز ، حکمرانی مشارکتی