بررسی معادل یابی ترجمه مفعول له بر اساس نظریه آنتوان برمن؛ مطالعه موردی ترجمه ۱۰۰ خطبه اول نهج البلاغه از ترجمه ناصر مکارم

نظریات مختلفی در باب ترجمه وجود دارد که هر یک به منظور رفع آسیب های ترجمه، ساختاری را ارائه می دهند. یکی از آن نظریات نظریه متن محور انتوان برمن است. او از نظریه پردازان مبدا گرایی است که نظریه «گرایش های ریخت شکنانه» را پی ریزی کرده است. وی درجایگاه مترجم و نظریه پرداز توجه ویژه ای به متن مبدا دارد و معتقد است مترجم باید ازجهت شکل و محتوا، مقید و وفاداربه متن مبدا باشد. او از جمله نظریه پردازان مبدا گرایی است که با گرایش متداول بومی سازی و تقبیح بیگانه سازی در فرایند ترجمه به شدت مخالفت کرده است. یکی از چالشهای ترجمه عربی به فارسی، ترجمه مفعول له و انواع آن می باشد. چراکه مترجم باید دقیقترین معادل یابی را با در نظر گرفتن غرض گوینده، داشته باشد. مفعول له، معنای علیت را درخود نهفته دارد که معمولا مترجمان فارسی زبان نسبت به ترجمه دقیق آن دچار مشکل می شوند چرا که از سویی تصریح به معنای علیت در زبان مقصد ممکن است متن را از روانی و شیوایی خارج کند و از سوی دیگر عدم تصریح به آن نیز، به معنای عدم ترجمه صحیح مفعول له، تلقی می گردد. پژوهش حاضر درصدد است به روش توصیفی_تحلیلی ترجمه مفعول له در ۱۰۰ خطبه اول نهج البلاغه را بر اساس ترجمه مکارم شیرازی را با تاکید بر نظریه آنتوان برمن، مورد نقد و تحلیل قرار دهد. در این جستار از میان دوازده مولفه ی نظریه ی گرایش های ریخت شکنانه، سه مولفه ی عقلایی سازی، اطناب سازی و شفاف سازی که از مهمترین مولفه ها هستند انتخاب شده و بر ترجمه ی خطبه های دارای مفعول له، تطبیق داده شده است؛ تا بدین وسیله میزان وفاداری مترجم نسبت به متن اصلی تعیین گردد. ترجمه مکارم شیرازی را می توان درمجموع ترجمه ای مبدا گرا دانست اما دربین خطبه هایی که ترجمه آن بررسی شد، ایشان در بسیاری موارد مفعول له را به صورت دقیق ترجمه نکرده است، ضمن این که با بررسی بافت متن نیز مشخص می گردد ایشان با توجه به نظریه برمن که نظریه ای مبدا گراست، در موارد متعددی معادل یابی مناسبی نداشته است و در زمینه شفاف سازی و اطناب کلام نیز، بر اساس نظریه «برمن» سبب تحریف متن گشته است و در مواردی نیزبا تغییر ساختار متن مبدا دست به عقلایی سازی زده است که البته برخی از این موارد برای روانتر شدن ترجمه ضروری است اما بر اساس نظریه «برمن» از عوامل تحریف متن، به شمار می آید.

کلیدواژه ها:

Nahj al-Balagha ، Naser Makarem Shirazi's Translation ، Antoine Berman ، Translation of Maf'ul Lahu ، نهج البلاغه ، ترجمه مکارم شیرازی ، آنتوان برمن ، ترجمه مفعول له