بازخوانی روایتی منسوب به امام رضا (ع) در نفی رویت پذیری خداوند

در خصوص مساله امکان رویت پذیری خداوند در برخی از کتب روایی معتبر امامیه، روایتی به امام رضا (علیه السلام) نسبت شده است که بر اساس آن، اجتماع رویت خداوند با ایمان به او، در دنیا و آخرت، امری ممتنع تلقی گشته است. اندیشمندان شیعی این روایت را از روایات صعب و غامض برشمرده اند و سعی در تبیین معنای آن کرده اند، اما اشکالاتی که متوجه تبیین های ایشان می شوند، غیر قابل قبول بودن آنها را آشکار می سازند. در این میان، هرچند که می توان با توجه مبانی فکری متکلمان روزگار امام رضا (علیه السلام) راه حل بدیعی را بر اساس تقابل «تکلیف به ایمان» و «وقوع معرفت ضروری» مطرح کرد، و اجتماع ناپذیری «رویت خداوند» با «ایمان به او» را مربوط به تقابل یاد شده دانست، اما این راه حل نیز خالی از اشکال نیست؛ ازین رو، همانطور که عده ای بیان داشتند، باید صدور این روایت را لااقل به شکلی که در منابع روایی آمده است، نفی کرد؛ خصوصا آنکه محتوای آن با برخی از آیات قرآن و نیز برخی دیگر از روایت در تعارض است.

کلیدواژه ها:

رویت خدا ، علم ضروری ، علم اکتسابی ، ایمان ، تکلیف