کاربرد گرادیان هیدرولیکی و نرخ پمپاژ در اصلاح روش آسیب پذیری GALDIT برای ارزیابی خطر شوری در آبخوان ساحلی ارومیه

آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی تامین آب شرب، کشاورزی و ... می باشد، بنابراین توجه به امر مدیریت در سفرههای آبزیرزمینی بسیار دارای اهمیت می باشد. با توجه به روند برداشت بی رویه آب از منابع آب زیرزمینی به ویژه در مناطق ساحلی تعادل بین جبهه های آب شور و شیرین در اینگونه سفرهها بهم خورده است . مهمترین پارامترهای موثر جهت بررسی اثر تهاجم جبهه های آب شور دریا به ساحل عبارتند از نوع آبخوان اعم از آبخوان آزاد، آبخوان تحت فشار، نشتی و سایر، هدایت هیدرولیکی آبخوان، عمق سطح آب زیرزمینی بالاتر از سطح دریا، فاصله از نوار شور ساحلی ، اثر پارامترهای کیفی آب شور دریا بر نوار ساحلی و ضخامت آبخوان که همه این پارامترها در یک شاخص آسیب پذیری به نام GALDIT ارائه و برای آسیب پذیری آبخوانهای ساحلی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مطالعه از این شاخص برای ارزیابی آسیب پذیری آبخوان دشت ارومیه استفاده شد. سپس به منظور اصلاح شاخص مذکور، دو پارامتر i (گرادیان هیدرولیکی ) و P (نرخ پمپاژ) به مدل GALDIT اضافه شدند. نتیجه حاصل تهیه ۷ نقشه آسیب پذیری آبخوان بود که هر کدام دارای پارامترهای مختلفی هستند. مقدار آسیب پذیری در آبخوان دشت ارومیه با توجه به شاخص های مختلف مورد بررسی بین ۲ تا ۱۱/۸ متغیر است و طبقه بندی کلی نقشه ها به ۶ کلاس طبقه بندی شد. شاخص GALDIT دارای ۶ طبقه آسیب پذیری و شاخص های GAiDIT و GAiDIT-P دارای ۳ طبقه آسیب پذیری هستند. اضافه شدن پارامتر i در شاخص GALDIT-i و پارامترهای i و P در شاخص GALDIT-iP باعث افزایش شدت آسیب پذیری شده است . به طوری که با اضافه شدن پارامترهای i و P درصد و مقادیر مساحت طبقات آسیب پذیری تغییر کرده و شدت آسیب پذیری بیشتر شده است . به طور کلی می توان بیان کرد که در مناطق شرقی و مرکز دشت ارومیه و در حاشیه ساحلی آبخوان مورد نظر شدت آسیب پذیری خیلی زیاد تا زیاد می باشد و در قسمت غربی و فاصله های دورتر از ساحل ، میزان شدت آسیب پذیری کمتر می شود. طوری که در قسمت جنوب شرقی آبخوان مورد بررسی میزان و شدت آسیب پذیری نسبت به سایر نقاط بیشتر می باشد.

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، آبخوان ارومیه ، آسیب پذیری ، شاخص گالدیت ، گالدیت اصلاح شده