ارزیابی عملکرد مدل های CMIP۶ و پیش نگری تغییرات دما و بارش تحت سناریوهای خط سیر اجتماعی-اقتصادی مشترک (SSP) در ایران

پیش­نگری تغییرات اقلیمی در برنامه­ریزی­ها و مخاطرات محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش­نگری آینده تغییرات دما و بارش در ایران پرداخته شد. بدین­منظور از داده­های دما و بارش ۶۰ ایستگاه همدیدی با پراکنش مناسب در سطح کشور و همچنین داده­های هشت الگوی CMIP۶ تحت سه سناریوی خط سیر اجتماعی- اقتصادی مشترک (SSP۱-۲.۶، SSP۳-۷.۰ SSP۵-۸.۵,) با کاربست روش اصلاح اریبی مقیاس­بندی خطی (LSBC) بهره گرفته شد و پس از ارزیابی الگو­ها با استفاده از سنجه های RMSE، MAE و R۲ و انتخاب الگوی بهینه به پیش­نگری تغییرات دما و بارش در دوره آینده (۲۰۵۰-۲۰۳۱) نسبت به دوره پایه (۲۰۲۲-۱۹۹۲) پرداخته شد. نتایج نشان داد که روش LSBC توانایی لازم جهت شبیه­سازی تغییرات دما و بارش در منطقه موردمطالعه را دارد. براساس نتایج از بین الگوهای­های گوناگون CMIP۶ مورد بررسی، مدل­های MPI-ESM۱-۲-LR و MRI-ESM۲-۰ به ترتیب بهترین عملکرد را در زمینه شبیه­سازی بارش و دما در کشور دارند. نتایج حاصل از پیش­نگری تغییرات دما و بارش نیز نشان داد که در منطقه موردمطالعه، دما بین ۱/۱ تا ۱/۲ درجه سلسیوس افزایش پیدا خواهد کرد که بیشترین تغییرات آن مربوط به مناطق شرقی و سپس جنوبی و مرکزی کشور است. کمترین تغییرات نیز مربوط به نواحی سردسیر در غرب و شمال غرب کشور است. اما براساس نتایج، میزان بارش در منطقه موردمطالعه بین ۱۲ تا ۲۸ درصد کاهش پیدا خواهد کرد که بیشترین تغییرات آن مربوط به نواحی شرقی و مرکزی کشور و کمترین تغییرات نیز مربوط به نواحی غربی و شمال غربی کشور است. درمجموع براساس نتایج میزان بارش در دوره آینده نسبت به دوره پایه به­طور متوسط در کشور به میزان ۵/۱۸ درصد کاهش و دما به میزان ۴/۱ درجه سلسیوس افزایش پیدا خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم" ، اصلاح اریبی" ، ایران" ، CMIP۶" ، " ، SSP