بی نظمی های پیچیده در صورتبندی توسعه ایران در دگرگونی ساختاری سرمایه داری متاخر (۱۴۰۰-۱۳۵۷)

تحقق سیکل سوم هژمونیک نظام جهانی در محور سرمایه داری استثنائی امریکایی از یکسو مختصات پیرامونی-نیمه پیرامونی ایران را در هندسه نامتقارن توسعه جهانی بازتولید نمود و از سوی دیگر تغییر کانون هژمونیک جهانی، بازساخت سیستمی دگردیسی عام توسعه ایران را در راستای وابستگی ساختاری از کانون بریتانیایی در سیکل دوم هژمونیک بسوی کانون ایالات متحده تغییر داد. در این سپهر بازتولید محدودیت و انسدادهای ساختی روند توسعه ایران که در دوره پهلوی دوم بواسطه سیاست نشاندگی بعد از کودتا ۲۸مرداد۱۳۳۲ و اجرای الگوهای رشد و توسعه والت روستو در قالب برنامه های متعدد توسعه تداوم یافته بود به دنبال فروپاشی نظام شاهنشاهی و استقرار نظام اسلامی در قالب فشار سیستمی هژمونیک و اقتباس از الگوهای توسعه نهادهای برتون وودز بازیابی گردید. با این ملاحظات پرسش اصلی مقاله حاضر چنین مطرح می شود: فرماسیون توسعه ایران در دوره بحران بلند مدت سرمایه داری متاخر چگونه متحول شده است؟ واکاوی مقاله نشان می دهد در دوره سرمایه داری متاخر انفباض اقتصادجهانی، ترویج الگوی توسعه نئولیبرال و فشارهای سیستمی امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در فرماسیون رشد و توسعه ایران اثرات پراکنده ساز داشته و این تحول در سیکل نظام مند انباشت ملی و بازتولید پویایی فرماسیون اجتماعی-اقتصادی ایران بی نظمی پیچیده ایجاد نموده است. پژوهش حاضر تلاش دارد بر اساس روش تحلیل سیستم های پیچیده پرسش و فرضیه مطرح شده را واکاوی نماید.

کلیدواژه ها:

"ایران" ، "توسعه" ، "سرمایه داری متاخر" ، "سیکل هژمونیک" ، "نظام جهانی"