تحلیل نتایج سرخوردگی از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی، در شعرهای مهدی اخوان ثالث

کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی، رویداد تاریخی مهمی بود که تاثیری عمیق و پایدار بر ذهنیت نخبگان و روشنفکران و نیز سایر طبقات اجتماعی ایران باقی گذاشت. در میان شاعران روشنفکر معاصر که رویداد کودتا را درک کردند، مهدی اخوان ثالث، به دلیل آن که به ملی گرایان و روی کارآمدن آنان و شکست و دفع سلطنت، امید بسیار بسته بود، پس از شکست ملی گرایان در جریان کودتای ۲۸ مرداد، بیش از دیگران سرخورده شد. هدف این پژوهش، که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و داده ها را از طریق مراجعه به اسناد و منابع کتابخانه ای فراهم آورده، تحلیل نتایج سرخوردگی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در شعرهای اخوان ثالث است. به این منظور، با مطالعه سروده های اخوان ثالث، آن هایی که تحت تاثیر کودتا گفته شده، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته است. از میان این دست اشعار اخوان ثالث، ۶ مورد، گزینش و در این مقاله تبیین و تحلیل شده است. این شعرها که مربوط به مجموعه «زمستان» (۱۳۳۵) است، به ترتیب الفبایی: ۱. «آواز کرک»، ۲. «اندوه»، ۳. «باغ من»، ۴. «برای دخترکم لاله و آقای مینا»، ۵. «چاووشی»، و ۶. «زمستان» است. تحلیل این شعرها نشان می دهد که اخوان ثالث پس از کودتای ۲۸ مرداد، دچار سرخوردگی مفرط می شود؛ آن گونه که نسبت به آینده و هر گونه دگرگونی مثبتی که می تواند به وجود آید، ناامید می گردد و نسبت به اوضاع سیاسی و اجتماعی رویکردی منفعلانه در پیش می گیرد.

کلیدواژه ها:

کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی ، شعر معاصر ، مهدی اخوان ثالث ، سرخوردگی و ناامیدی.