دوری گزینی از بازار: تحلیلی بر جذابیت های مکانی و غیر مکانی موثر بر استقرار فعالیت ها در لبه خیابان (مورد مطالعه: فعالیت خرده فروشی پوشاک در شهر کازرون)

در نظام برنامه­ریزی و مطالعات اقتصادشهری، شناسایی نحوه توزیع، الگوهای مکان­گزینی و پیکربندی فعالیت­های مختلف در بستر شهر و ساماندهی آنها از منظر اجتماعی- اقتصادی، ترافیکی، زیست محیطی و غیره از اهمیت زیادی برخوردار است. در این زمینه، پژوهش حاضر تلاش دارد با رویکردی کیفی نحوه مکان­گزینی فروشگاه­های خرده فروشی پوشاک در شهر کازرون را بررسی و تحلیل نماید. فروشگاه­های یادشده در شهر کازرون از دیرباز بر اساس صرفه­های ناشی از تجمع به صورت متمرکز در بازار و مراکز خرید متصل به آن مستقر بوده اند اما در سال های اخیر این فروشگاه ها به جای بازار و استفاده از مزایای ناشی از تجمع، خیابان را برای فعالیت انتخاب کرده­اند. با توجه به اهمیت و ابعاد تاثیرگذار این تغییر رفتار، هدف این پژوهش شناسایی دلایل دوری­گزینی فروشگاه های پوشاک از بازار، الگوی توزیع آنها و معیارهای مکانیابی در سطح شهر است. در این راستا، عوامل و جذابیت­های مکانی و غیرمکانی موثر بر استقرار فروشگاه­های پوشاک شهر کازرون در لبه خیابان تحلیل شده است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه با فروشندگان و تحلیل آن با کمک نرم افزار مکس کیودا و روش تحلیل محتوا انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که فروشگاه های خیابانی به دلیل محدودیت زمان فعالیت بازار، دسترسی آسان­تر، وجود پارکینگ در دسترس، تاثیر شبکه های اجتماعی، تاثیر حوادثی مانند ویروس کووید۱۹، مساحت و اندازه مغازه ها، جو و دلایل شخصی، وجود یا عدم مغازه خالی، فضا برای چیدمان و هزینه اجاره، خیابان را به جای بازار(تجمع فروشگاه های پوشاک) ترجیح داده­اند. از طرف دیگر معیارهای مکانیابی آنها در سطح خیابان به ترتیب شامل وجود جای پارک برای مشتری، خیابان پویا و فعال، دید مناسب، نزدیکی به مراکز جاذبه فعالیتی، ابعاد و اندازه مغازه، مالکیت و نحوه قرارداد، نزدیکی به رقبا، نزدیکی به فروشگاه های مکمل و هزینه است که با تحلیل فضایی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

تجمع خرده فروشی ، فروشگاه خیابانی ، پوشاک ، مکانیابی ، کازرون