موانع بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب در شرایط خشکسالی در منطقه -جنوب کرمان

پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب در شرایط خشکسالی در جنوب استان کرمان انجام شد، بر این اساس پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر نیز برای دستیابی به این هدف در دو فاز (فاز اول: بررسی شاخص SPEI؛ فاز دوم: شناسایی موانع بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب) انجام گردید. برای گردآوری داده ها، از داده های اقلیمی بارش-تبخیر و تعرق و هم چنین ابزار پرسشنامه ساخت یافته استفاده شده است. روندیابی تغییرات SPEI با آزمون من-کندال وشیب تخمین گر سن بررسی شد. در محیط نرم افزار IDRISI TERRSET، ARC GIS۱۰.۸.۲ و نیز تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی با استفاده از نرم افزار SPSS۲۴ وLISREL۸.۸ انجام شد. براساس نتایج فاز اول؛ نتایج بررسی روند تغییرات خشکسالی طی دوره زمانی ۲۰۰۰-۲۰۲۰ در جنوب کرمان نشان داد که حداقل مقدار متوسط شاخص SPEI در سال ۲۰۱۹ حدود ۳۲/۰- بوده است. هم چنین حداکثر مقدار این شاخص در سال ۲۰۱۲ حدود ۳۴/۰ نمایش داده شد. بررسی روند زمانی و مکانی SPEI نشان داد که شیب تغییرات منفی بوده و روند تغییرات شاخص خشکسالی SPEI کاهشی بوده است که نشان دهنده افزایشی بودن خشکسالی در منطقه می باشد. هم چنین براساس نتایج به دست آمده از فاز دوم، بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب در میان نخل داران به ندرت صورت می گیرد. در این راستا عوامل هنجاری-نگرشی، اقتصادی، آموزشی-فنی، ساختاری-حمایتی و محیطی به ترتیب موثرترین موانع بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب در میان نخل داران هستند. با توجه به اینکه خلاهایی در زمینه فراهم کردن بستر مناسب برای رسیدن به مصرف بهینه و حفاظت از آب وجود دارد؛ لذا موانع بکارگیری فعالیت های حفاظت از آب که در این پژوهش شناسایی و اعتبارسنجی شدند؛ می توانند راهگشای تصمیم گیران و برنامه ریزان این حوزه باشد.

کلیدواژه ها:

حفاظت از آب ، تحلیل عاملی ، نخل داران ، شاخص خشکسالی ، روند تغییرات خشکسالی