ارزیابی تغییرات بلند مدت مشخصه های مخاطرات خشکسالی و سیل در حوضه های آبریز جنوب شرق ایران

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 28

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CCR-5-19_004

تاریخ نمایه سازی: 26 مهر 1403

چکیده مقاله:

در دهه های اخیر، پدیده های حدی هیدرولوژیکی مانند خشکسالی و سیلاب به دلیل وقوع پدیده تغییرات اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک تشدید یافته است. از این رو، ارزیابی روند تغییرات آن ها از نظر شدت، مدت و فراوانی وقوع و بررسی اندرکنش آنها طی سالیان گذشته می تواند حائز اهمیت باشد. پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی مشخصه های شدت، مدت و تعداد وقوع مخاطرات خشکسالی و سیلاب طی دوره ی آماری ۲۰۲۲-۱۹۸۳، با استفاده از داده های بلند مدت آبسنجی در حوضه های آبریز بلوچستان جنوبی، هامون-جازموریان و هامون-مشکیل پرداخت. نتایج نشان داد حوضه بلوچستان جنوبی در طی چهار دهه اخیر خشکسالی ها و سیلاب های بزرگ تر، شدیدتر و طولانی تر را تجربه کرده است بطوری که بزرگی سیلاب برای ایستگاه های باهوت، کهیر، پیرسهراب و کاریانی در این حوضه به ترتیب از ۲۱۷، ۲۲۵، ۱۹۱ و ۲۴۴ مترمکعب بر ثانیه در دهه ی اول به ۲۵۵، ۲۹۱، ۲۹۱ و ۵۵۴ مترمکعب برثانیه در دهه ی سوم افزایش یافته است. این شرایط تقریبا برای حوضه های هامون - جازموریان و هامون-مشکیل نیز صادق بوده است، با این تفاوت که تعداد وقوع سیلاب در دو حوضه هامون-جازموریان و هامون-مشکیل روند کاهشی داشته است. خروجی حاصل از پایش مشخصه های خشکسالی [۱]SDI حوضه های مذکور حاکی از روند افزایشی آن دارد؛ بطوریکه نمایه های شدت و تعداد وقوع به ترتیب از مقدار ۳/۱، ۳ واحد در دهه اول به ۱/۶، ۳/۴ واحد در دهه ی چهارم تغییر یافتند. مدت خشکسالی نیز از ۵/۷ ماه در دهه اول تا ۱۴ ماه در دهه پایانی افزایش پیدا کرد. از این لحاظ مناطق جنوب شرقی کشور تحت تاثیر اثرات ترکیبی و افزایشی سیلاب و خشکسالی به ویژه در دهه اخیر قرار گرفته است. با توجه به پیامدهای اقتصادی و اجتماعی روند افزایشی این مخاطرات بر منطقه، لزوم برنامه ریزی و اقدامات مناسب توسط مسئولان و نهادهای مربوطه جهت سازگاری و کاهش اثرات مخرب، بیش از پیش احساس می شود.

نویسندگان

عبدالرضا کاشکی

دانشیار اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

حسین قربانی

دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احدی، مهیار، زینالی، بتول، حسینی صدر، عاطفه، سیه سرانی، امیر ...
  • ایمانی، تکتم، دلقندی، مهدی، امامقلی زاده، صمد، گنجی نوروزی، زهرا ...
  • پورکریمی، زهره، مقدسی، مهنوش، محسنی موحد، سیداسداله، و دلاور، مجید. ...
  • رحیمی بندرآبادی، سیما، بهرام ثقفیان، بهرام، رضیئی، طیب. (۱۴۰۲). پایش ...
  • رضیئی، طیب. (۱۳۹۴). بررسی ویژگی های خشکسالی در منطقه خشک ...
  • رودری، آرتمیس، حسن پور، فرزاد، یعقوب زاده، مصطفی، و دلاور، ...
  • زارع ابیانه، حمید، سبزی پرور، علی اکبر، معروفی، صفر، قیامی، ...
  • عبدی، مصطفی، نهتانی، محمد، دهقانی، مرتضی، خاک سفیدی، عباس. (۱۴۰۲). ...
  • علوی نیا، حسن، زارعی، مهدی (۱۴۰۰). آنالیز روند تغییر اقلیم ...
  • علی پور، حسن، سلاجقه، علی، مقدم نیا، علیرضا، خلیقی سیگارودی، ...
  • فرزانه، مهسا، ملبوسی، شراره، حمیدیان پور، محسن (۱۴۰۱). پیش نگری ...
  • کریمی، مرتضی، یزدانی، محمدحامد، نادری، افشین. (۱۳۹۲). تاثیر بادهای ۱۲۰ ...
  • گزارش سیلاب اسفندماه ۱۳۹۸ و ۱۴۰۲ استان سیستان و بلوچستان، ...
  • نادری، مصطفی. (۱۳۹۹). مخاطرات سیل و خشکسالی در مناطق خشک ...
  • Alfieri, L., Bisselink, B., Dottori, F., Naumann, G., de Roo, ...
  • Byakatonda, J., Parida, B. P., & Kenabatho, P. K. (۲۰۱۸). ...
  • Cook, B. I., Mankin, J. S., Marvel, K., Williams, A. ...
  • Franchi, F., Mustafa, S., Ariztegui, D., Chirindja, F. J., Di ...
  • Logsdon, Rebecca A. & Chaubey, Indrajeet, (۲۰۱۳(. A quantitative approach ...
  • Nalbantis, I., & Tsakiris, G. (۲۰۰۹). Assessment of hydrological drought ...
  • Mann, H. B. (۱۹۴۵). Nonparametric tests against trend. Econometrica: Journal ...
  • Masroor, M., Sajjad, H., Rehman, S., Singh, R., Rahaman, M. ...
  • Mianabadi, A., Salari, K., & Pourmohamad, Y. (۲۰۲۲). Drought monitoring ...
  • Raposo, V. D. M. B., Costa, V. A. F., & ...
  • Sen, P.K.) ۱۹۶۸(. Estimate of the regression coeffients based on ...
  • Talafre, J., Knabe, F.,) ۲۰۰۹(. Climate change and water: an ...
  • Wang, H., Zhou, J., Tang, Y., Liu, Z., Kang, A., ...
  • Xu, X., Wang, Y.C., Kalcic, M., Muenich, R. L., Yang, ...
  • Yang, Y., Weng, B., Bi, W., Xu, T., Yan, D., ...
  • Yevjevich, V. (۱۹۶۷). An objective approach to definitions and investigations ...
  • Yin, J., Gentine, P., Slater, L., Gu, L., Pokhrel, Y., ...
  • Zhang, Y., You, Q., Ullah, S., Chen, C., Shen, L., ...
  • Zhu, M., & Fan, B. (۲۰۲۱). Exploring the relationship between ...
  • نمایش کامل مراجع