بررسی انتشار مکانی -زمانی خشکسالی با استفاده از تئوری شبکه های پیچیده در ایران

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که در صورت عدم توجه به آن در کشورهای منطقه خاورمیانه به ویژه ایران که جزو نقاط گرم و خشک محسوب می شود، می تواند آثار جبرانناپذیری بر انسان و سایر گونه های گیاهی و جانوری داشته باشد؛ بنابراین پیش بینی به موقع این پدیده می تواند تا حد زیادی از خسارات ناشی از آن بکاهد. در این پژوهش با به کارگیری تئوری شبکه های پیچیده می توان در صورت وقوع خشکسالی در یک منطقه ، با تشخیص مسیر و فاصله انتشار آن تمهیدات لازم را برای مناطق در معرض خطر به کار گرفت . هدف از این تعیین مناطق منبع و آسیب پذیر در حوضه های آبریز ایران و قسمت هایی از کشورهای مرزی آن (۱۱۵۱ پیکسل ) است . بدین منظور، به تعیین رویدادهای مهم با توجه به شاخص ۱SPEI در مقیاس زمانی ۳ ماهه مطابق با آستانه ۱- SPEI و مدت تداوم یک فصل یا بیشتر در دوره آماری ۵۰ ساله (۲۰۲۰-۱۹۷۰) پرداخته می شود. پس ازآن، با به کارگیری فن همگامسازی ، رویدادهای اثرگذار هر جفت مکان بر یکدیگر، شناسایی شده و احتمال انتشار رویدادهای یک مکان به سایر مکانها تحت عنوان۲ES محاسبه می گردد. شبکه ای متشکل از مقادیر محاسبه شده در ابعاد ۱۱۵۱*۱۱۵۱ ایجاد می گردد. معیار قدرت بیرونی برای ۸ جهت جغرافیایی محاسبه می شود.. نتایج نشان می دهد که که بیشترین تعداد رویدادهای شدید خشکسالی ۳۹ بوده که در عربستان و عراق رخ داده است ، میانگین سختی و تداوم خشکسالی در قسمت شرق و جنوب شرق ایران مقادیر قابل توجهی دارد. از سوی دیگر، شدت خشکسالی در اکثر نقاط محدوده مطالعاتی دارای مقادیر بالایی است ؛ اما به طور خاص محدوده غرب، شدت بالاتری دارد.کشورهای مرزی عربستان، عراق و حوضه های داخلی کویر مرکزی ، قرهقوم و بلوچستان جنوبی ازجمله نقاط مهم در تاثیرگذاری خشکسالی به سایر مکانها هستند.

کلیدواژه ها:

انتشار مکانی -زمانی خشکسالی ، شبکه های پیچیده ، همگامسازی رویداد ، خشکسالی ، تئوری شبکه