سازوکار نفوذ و گسترش غبار به کرانه جنوب غربی دریای کاسپین

بر اساس آمارهای موجود گردوغبار پدیده ای نوظهور در آب و هوای کرانه جنوب غربی دریای کاسپین است.هدف این مطالعه بررسی الگوی همدیدی -دینامیکی سه سامانه چرخندی (کم فشار حرارتی) که رویبخش هایی از کشور عراق و شمال عربستان شکل گرفته و حین حرکت به سمت شرق گستره فعالیت آنها تاسواحل جنوبی دریای کاسپین کشیده شده و موجب انتقال گردوغبار به بخش هایی از جلگه گیلان گردیدهاست، می باشد. همچنین ازتصاویر سنجنده مودیس و ماهواره های متئوست و تفسیر نیمرخ های توپوگرافیکرشته کوه های البرز و تالش به منظور بررسی نحوه نفوذ و گسترش گردوغبار به کرانه جنوب غربی دریایکاسپین استفاده شده است. در نفوذ گردوغبار به سواحل جنوبی دریای کاسپین، امواج سطوح فوقانی و ناوه هایتراز 500 میلی باری مهم ترین نقش را دارند. مادامی که در این تراز، پشته ارتفاعی روی سواحل جنوبی دریایکاسپین قرار داشته باشد، علیرغم نفوذ چرخند سطحی تا شمال رشته کوه های البرز، تنها مسیر نفوذ درهمنجیل است. وجود ناوه ارتفاعی مناسب روی سواحل جنوبی دریای کاسپین عامل شاخص برای تقویت کمفشار وگسترش قائم گردوخاک برای عبور از سد عظیم البرز است. غبار رسیده توسط جریانات ترازهای میانیجو، چندین ساعت، قادر به عبور از این دیواره کوهستانی نیست ولی به دلیل وجود دره سفیدرود، شاهد غبار بهجلگه مرکزی گیلان نفوذ میکند و به سمت دریای کاسپین قیفی شکل گسترش می یابد. کمیت دینامیکی امگا(سرعت قائم ) و رودباد تراز 200 میلی باری نیز تقویت ناپایداری در ترازهای زیرین را نشان می دهد. کاهش نهچندان قابل توجه دید افقی بیانگر آن است که در منطقه غالباً غبار در سطوح فوقانی باقی می ماند.

کلیدواژه ها:

تصاویر ماهواره ای ، جلگه گیلان ، دره سفیدرود ، کرانه جنوب غربی دریای کاسپین ، گرد و غبار