بررسی اثرات روش آبیاری و شبکه آبیاری بر بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در ذرت علوفه ای (مطالعه موردی بهبهان)

بخش وسیعی از ایران در شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک واقع شده است. کشاورزی ایران به آب آبیاری وابسته است. این تحقیق با هدف مطالعه میدانی برای پایش مزرعه ای آب کاربردی ذرت علوفه ای تحت مدیریت کشاورزان در فصل زراعی (۱۳۹۶-۱۳۹۵) در ۱۲ مزرعه شهرستان بهبهان در استان خوزستان انجام شد. میزان اثرگذاری متغیرهای مستقل بر حجم آب آبیاری، بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب از جمله دلایلی بود که پژوهش فوق به منظور پاسخ گویی به این سوالات اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس در مدل رگرسیون نشان داد دوره رشد گیاه با آماره یt به میزان ۲۸۸/۵ بیشترین اثر مثبت معنی دار را بر حجم آب آبیاری داشت. عملکرد با آماره یt (به میزان ۹۱۹/۵) بیشترین اثر مثبت معنی دار را بر بهره وری اقتصادی آب داشت. در میان متغیرهای مستقل، عملکرد و حجم آب آبیاری با آماره یt به ترتیب با مقادیر ۴۱۹/۶ و ۳۸۱/۶- بیشترین اثر معنی دار مثبت و منفی را بر بهره وری فیزیکی آب داشتند. مقدار حجم آب آبیاری از ۴۸۲۶ تا ۱۴۷۳۳ مترمکعب در هکتار متغیر بود. نتایج آنالیز واریانس و نتایج توصیفی میانگین صفات نشان داد بیشترین مقدار بهره وری فیزیکی آب معادل ۱۲۸/۱۰ کیلوگرم بر مترمکعب در آبیاری بارانی و کم ترین آن به مقدار ۸۱۸/۴ کیلوگرم بر مترمکعب در آبیاری سطحی در شبکه سنتی تعیین شد که اختلاف معنی داری با هم داشتند. مقادیر Z-Score های محاسبه شده نشان داد ۵۰ و ۳۳ درصد مزارع به ترتیب آبیاری بارانی و سطحی (شبکه مدرن) بهره وری اقتصادی قابل قبولی داشتند ولی ۱۰۰ درصد مزارع آبیاری سطحی در شبکه سنتی بهره وری اقتصادی قابل قبولی نداشتند.

کلیدواژه ها:

بهره وری ، فیزیکی ، اقتصادی ، روش ، آبیاری