جامعه شناسی آموزش و پرورش

به طور کلی «جامعه شناسی آموزش و پرورش» به مطالعه روابط میان آموزش و پرورش و جامعه، از طریق کاربرد منظم دانش،مفاهیم، نظریه ها، روش ها و فنون جامعه شناسی اطلاق می شود. جامعه شناسی آموزش و پرورش رشته علمی نسبتا جدیدی استکه عمده ترین تحقیقات و تالیفات مربوط به آن در نیم قرن گذشته صورت پذیرفته اند، اما ریشه های آن را در آثار جامعه شناسانقرن نوزدهم نیز می توان یافت. همچنین، با توجه به ساختار اجتماعی آموزش و پرورش و ارتباط تنگاتنگ آن با جامعه، می توان بهنقش کلیدی که جامعه شناسی آموزش و پرورش می تواند در این نهاد داشته باشد پی برد. این مقاله به دنبال تبیین و تشریح جایگاهجامعه شناسی در ساختار نهاد آموزش و پرورش است.در بررسی جامعه شناختی، آموزش وپرورش را می توان هم به عنوان یک فرایند تعریف کرد و هم به عنوان یک نهاد اجتماعی. به عنوانفرایند، هر زمان که شاهد تغییری در رفتار جسمانی یا ذهن فرد باشیم، آموزش وپرورش حاصل شده است. در این معنا، مثلاتلویزیون دارای تاثیر آموزشی است. از سوی دیگر، آموزش وپرورش به عنوان یک نهاد اجتماعی، ترکیبی از مدرسه و افرادی استکه به طرق متفاوت در چارچوب مدرسه با یکدیگر در کنش و واکنش اند. بدین ترتیب، بخشی از فرایند آموزش وپرورش در چارچوبنهاد اجتماعی مدرسه صورت می گیرد، ولی بخش دیگر خارج از مدرسه و در چارچوب جامعه کل تحقق می یابد.بر همین اساس، جامعه شناسان معمولا آموزش وپرورش را با «جامعه پذیری» یا «اجتماعی شدن» مترادف میدانند. به عقیده آموزش وپرورش سازوکار رسمی جامعه برای حفظ و انتقال فرهنگ است. در این مفهوم، آموزش وپرورش فرایندی است که بهواسطه آن، مجموعه اعتقادها، ارزشها، هنجارها، دانش ها و مهارتهای جامعه به نسل جدید منتقل می شود.