ارزیابی تاثیر تنش خشکی و مدیریت آبیاری بر انتشار گاز دی اکسید کربن خاک، بهره وری آب و عملکرد سویا (Glycine max L.)

گرمایش جهانی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای و فراوانی خشکسالی ها باعث شده است که مواجه شدن با چالش بحران منابع آب امری اجتناب ناپذیر باشد. آزمایش به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش (FC۱۰۰)، ۷۵ درصد ظرفیت زراعی (FC۷۵) و ۵۰ درصد ظرفیت زراعی (FC۵۰)) و عامل فرعی مدیریت آبیاری در دو سطح (آبیاری با پساب شهری (UWW) و آب چاه (WW)) بود. بر پایه یافته ها، بیشترین میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در مراحل میانی و انتهایی نمونه برداری در ۶۰، ۷۵، ۹۰ و ۱۰۵ روز پس از کاشت در شرایط FC۱۰۰ به ترتیب با ۵۳۵.۹، ۵۳۴.۵، ۵۴۳.۶ و ۴۴۴.۵ پی پی ام در دقیقه مشاهده شد. همچنین بیشترین مقدار این پارامتر، به هنگام آبیاری با پساب در مقایسه با آب چاه به ترتیب با ۵۳۶.۵، ۵۴۰.۱، ۵۳۸ و ۵۱۶.۹ پی پی ام در دقیقه اختصاص یافت. بیشترین میزان بهره وری آب در شرایط بدون تنش با مقدار ۰.۶۲ کیلوگرم در مترمکعب مشاهده شد. میزان بهره وری آب به هنگام آبیاری با پساب با مقدار ۰.۴۷ کیلوگرم در مترمکعب، نسبت به آبیاری با آب چاه برتری داشت. نتایج نشان داد که در شرایط بدون تنش و آبیاری با پساب، بیشترین میزان تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه و تولید ماده خشک به دست آمد. با توجه به بحران کم آبی و چالش بروز تنش خشکی در طول دوره رشد سویا، مدیریت صحیح و بهره وری کارآمد از منابع نامتعارف آب (پساب شهری) امری اجتناب ناپذیر و راهکاری مناسب و امکان پذیر به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

پساب شهری ، تعداد غلاف ، ظرفیت زراعی ، ماده خشک