معرفت شناسی تشبیهی و تنزیهی و نسبت سنجی آن با اسفار اربعه

معرفت، کلان هدف خلقت است. شریعت و عرفان اسلامی، دو روش و نگاه به هم پیوسته به معرفت است. برابرگذاری شریعت و طریقت، از جنبه های گوناگون پیشینه دار است؛ لذا، بررسی نگاه این دو حوزه به معرفت و ساختار معرفت شناسی شان ، اهمیت ویژه دارد. هدف این پژوهش، یافتن پاسخ به این پرسش بوده است که: معرفت شناسی تشبیهی و تنزیهی با معرفت شناسی عرفانی اسفار اربعه چه نسبت، هم گونی ها و ناهم گونی هایی دارند؟ برای رسیدن به این هدف، داده های کتاب خانه یی را با روش مقایسه وی-تحلیلی کنار هم چیدیم؛ چنان که نخست منابع موجود درباره معرفت شناسی تشبیهی و تنزیهی دیده شد و سپس چیستی اسفار اربعه مورد نقد قرار گرفت و درنتیجه، یافته ها بیان گر این هستند که: معرفت به روش اسفار اربعه، باتوجه به ابزار آن، از پایداری بیش تری برخوردار است؛ اما ابزار معرفت تشبیهی و تنزیهی، محدودتر است. معرفت عرفانی (از طریق اسفار اربعه)، مربوط به خواص می شود و اشکال همگانی شدن آن باقی است؛ هم چنان اعتقاد جمع میان تشبیه و تنزیه، از لازمه های سیر در اسفار اربعه به شمار می رود.معرفت، کلان هدف خلقت است. شریعت و عرفان اسلامی، دو روش و نگاه به هم پیوسته به معرفت است. برابرگذاری شریعت و طریقت، از جنبه های گوناگون پیشینه دار است؛ لذا، بررسی نگاه این دو حوزه به معرفت و ساختار معرفت شناسی شان ، اهمیت ویژه دارد. هدف این پژوهش، یافتن پاسخ به این پرسش بوده است که: معرفت شناسی تشبیهی و تنزیهی با معرفت شناسی عرفانی اسفار اربعه چه نسبت، هم گونی ها و ناهم گونی هایی دارند؟ برای رسیدن به این هدف، داده های کتاب خانه یی را با روش مقایسه وی-تحلیلی کنار هم چیدیم؛ چنان که نخست منابع موجود درباره معرفت شناسی تشبیهی و تنزیهی دیده شد و سپس چیستی اسفار اربعه مورد نقد قرار گرفت و درنتیجه، یافته ها بیان گر این هستند که: معرفت به روش اسفار اربعه، باتوجه به ابزار آن، از پایداری بیش تری برخوردار است؛ اما ابزار معرفت تشبیهی و تنزیهی، محدودتر است. معرفت عرفانی (از طریق اسفار اربعه)، مربوط به خواص می شود و اشکال همگانی شدن آن باقی است؛ هم چنان اعتقاد جمع میان تشبیه و تنزیه، از لازمه های سیر در اسفار اربعه به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

معرفت ، معرفت شناسی تشبیهی ، معرفت شناسی تنزیهی ، اسفار اربعه