تعیین کارایی بازارهای هدف صادراتی زعفران با توجه به رویکرد سیاستی ایران

با وجود کاربرد بسیار گسترده از مدل­های جاذبه مرزی تصادفی برای تعیین کارایی بازارهای هدف صادراتی، به نظر می­رسد این الگو برای کشورهایی که دچار تحریم­ها و مداخله های دولت با هدف های غیراقتصادی است مناسب نباشد. هدف این پژوهش اصلاح الگوی مزبور برای اقتصاد­هایی مانند ایران است که در آن مداخله های داخلی و خارجی موجب محدودیت­های زیادی در صادرات می­باشد. در این بررسی و ارزیابی  برای تعیین کارایی صادرات زعفران ایران از داده­های پانل ۳۹ بازار هدف در دوره زمانی ۲۰۲۰-۲۰۰۱ استفاده شده است. بدین منظور الگوی جاذبه مرزی تصادفی اصلاح شده برای سنجش کارایی بکار گرفته شده است.  در این کار محدودیت های حاکم بر سیاست خارجی یک کشور در زمینه تجارت مورد توجه قرار گرفت. در الگوی پیشنهادی متغیرهای بحران، رابطه های سیاسی سیاسی دوستانه و تحریم اقتصادی، که در اغلب بررسی های گدشته به صورت عدد موهومی وارد شد، با استفاده از روش و فن منطق فازی بررسی شد. نتایج نشان داد که صادرات ایران به هیچ یک از کشورها دارای کارایی ۱۰۰ درصد نمی باشد. طی بازه زمانی بلندمدت، بیشترین میزان کارایی زعفران ایران در بازار کشورهای اسپانیا، قطر، بحرین و امارات و کمترین آن مربوط به کشورهای ویتنام، عمان، پاکستان و افغانستان بوده است. همچنین نتایج نشان داد که توان بالقوه (پتانسیل) قابل توجهی برای صادرات زعفران ایران وجود دارد. بیشترین توان بالقوه صادرات و شکاف صادرات ایران مربوط به کشور امارات متحده عربی است.

کلیدواژه ها:

کارایی صادرات ، جاذبه مرزی تصادفی ، منطق فازی ، محدودیت سیاستی