باززایی غیرمستقیم کیکم ترکمنی (Acer monospessulanum) در شرایط درون شیشه ای

گونه کیکم یکی از گونه های مهم جنس Acer از خانواده Aceraceae میباشد. زیرگونه turcomanicum در جنگل های ناحیه رویشی ایران تورانی به عنوان گونه همراه ارس در ارتفاعات استان های خراسان رضوی و شمالی پراکنش دارد. سال بذردهی این گونه هر سه سال یکبار است. قوه نامیه بذر آن پایین و تعداد بذرهای رسیده و سالم کم میباشد. بذرهای این گونه دارای خواب بوده و قوه نامیه آن پس از طی دوره سرمادهی کاهش می یابد. متاسفانه، بسیاری از رویشگاههای این گونه تحت تاثیر چرای دام و دخالتهای انسانی با تخریب زیادی مواجه شده است. به دلیل مشکلات تکثیر جنسی، استفاده از روشهای غیرجنسی به‎منظور تولید نهالهای با کیفیت مطلوب میتواند در احیاء رویشگاههای این گونه بسیار راهگشا باشد. یکی از راه های مطمئن تولید نهال، تکثیر غیرجنسی از طریق ریزازدیادی است. به این منظور ریزنمونه ها از رویشگاه آن تهیه و باززایی انجام شد. القاء کالوس در محیط های هورمونی مختلف انجام و غلظت های مختلف هورمونی برای باززایی کالوس بررسی شد. از بین محیط های مورد بررسی، باززایی غیرمستقیم از کالوس تنها در غلظت های ۱/۰ و ۵/۰ میلی گرم در لیتر هورمون رشد گیاهی تیدیازورون (TDZ) انجام شد. تعداد، رشد طولی و شادابی ساقه چه ها تحت تاثیر غلظت های مختلف هورمون TDZ بررسی شد و تیمار ۵/۰ میلی گرم در لیتر هورمون TDZ با متوسط ۱۶/۴ عدد بیشترین تعداد ساقه زایی را داشت. از نظر شادابی و ارتفاع ساقه چه ها تفاوت معنی داری بین تیمارها وجود نداشت. بهطورکلی محیط پایه MS و هورمون TDZ برای باززایی کالوس گونه کیکم ترکمنی مناسب میباشد. گیاهچه های باززایی شده به‎منظور سازگاری به گلدان منتقل و بعد به خاک انتقال یافتند.

کلیدواژه ها:

افراکیکم ، باززایی ، کالوس ، TDZ